элева́тар, ‑а, м.
1. Збудаванне для захоўвання вялікай масы збожжа з механічным абсталяваннем для прыёму, ачысткі, сушкі і разгрузкі зерня. Удзень і ўночы стэпам пылілі грузавікі, везлі на элеватар у мяхах і проста ў кузавах золата — у поце запрацаваны хлеб. Даніленка. Асабліва важна, каб збожжаўборачны канвеер дзейнічаў зладжана і бесперабойна ва ўсіх звеннях — ад нівы да элеватара. «Звязда».
2. Канвеер для перамяшчэння грузаў вертыкальна або пад вялікім вуглом да гарызонта. З элеватара густа сыпалася ў .. кузаў [машыны] сіласная маса. Паслядовіч.
3. Водаструменная помпа, якая выкарыстоўваецца ў сістэме ацяплення для змешвання гарачай і халоднай вады.
[Ад лац. elevator — які падымае.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
возвы́ситься
1. (стать выше, подняться в высоту) уст. павы́сіцца, узвы́сіцца;
у́ровень воды́ значи́тельно возвы́сился узро́вень вады́ зна́чна павы́сіўся;
возвы́сился холм узвы́сіўся ўзго́рак;
2. (достигнуть более высокого общественного положения, большей значительности) узвы́сіцца, узня́цца, узне́сціся;
3. (увеличиться, возрасти — о ценах, стоимости и т. п.) уст. павы́сіцца, узня́цца;
4. (усилиться, сделаться более громким, резким — о голосе) павы́сіцца;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
кана́ва
1. Неглыбокі і нешырокі капаны равок для сцёку вады (БРС). Тое ж проплыўка, рэчка (Жытк.. Слаўг.).
2. Пачышчанае і выраўненае рэчышча.
□ в. Канава Рагач., Крыжавая канава каля в. Бязуевічы Слаўг.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
ключ 1 Крыніца (Рэч., Уш., Слаўг.); струмень вады, які б'е з зямлі на дне крыніцы, калодзежа, на беразе ракі, у возеры (Ветк., Слаўг., Смал., Ст.-дар., Шчуч.). Тое ж ключа́ (Жытк.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
пра́тва Пастаяннае месца каля вады, на рэчцы, дзе мыюць бялізну (Глуск. Янк. I, Жытк., р. Пціч Серб. 1915, Стол.). Тое ж пра́цвішча (Стаўбц. Прышч.), пра́цьва (БРС).
□ ур. Пра́цвішча (сенажаць) Стаўбц. (Прышч.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
са́ла
1. Абведзенае лініяй месца (пры гульні ў лапту), дзе можна спыніцца, выбіўшы мячык, калі не ўдаецца дабегчы назад да «горада» (Стол.).
2. Жалезістыя плямы на паверхні вады (Віц. Нік. 1895).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
Sit tibi consultum: mulierum spernere vultum
Вось табе добрая парада: пагарджай жаночай прыгажосцю.
Вот тебе добрый совет: презирай женскую красоту.
бел. 3 красы вады не піць. Не краса красіць, а розум. Краса да вянцэ, а розум да канца. Не шукай красаты, а шукай дабраты. 3 ліца не спячэш блінца. Красатой гаршка не закрасіш. Не той харош, хто тварам прыгож, а той харош, хто на справу гож.
рус. Не ищи красоты, а ищи доброты. Не гонись за красотой, тянись за разумом. Красота до вечера, доброта навек. Красоту уносят годы, доброту не унесут. С лица воду не пить, умела бы пироги печь. Красотой сыт не будешь. Красота приглядится, а ум вперёд пригодится.
фр. Bonté dépasse beauté (Доброта превосходит красоту). Beauté de femme n’enrichit l’homme (Женская красота не обогощает мужчину).
англ. Beauty is but skin deep (Красота не глубже кожи). Virtue lives when beauty dies (Добродетель живёт, когда красота уже умерла).
нем. Ach wie bald schwindet Schönheit und Gestalt (Ax, как скоро исчезает красота и форма). Schön Gestalt verliert sich (Прекрасная форма теряется).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
паніжэ́нне н
1. Herábsetzung f -, -en; Ermäßigung f, -en, Mínderung f -, -en, Reduzíerung f -, -en, Sénkung f -, -en (цэн і г. д.); Lóhnabbau m -(e)s, Lóhnsenkung f -, -en (зарплаты); Ábsinken n -s (жыццёвага ўзроўню); Sínken n -s (узроўню вады і пад.);
паніжэ́нне ку́рсу (напр акцый на біржы) эк Baisse [´bɛ:sə] f -, -n;
паніжэ́нне я́касці Rückgang [Verschléchterung, Ábnahme] der Qualität;
2. (мясцовасці) Geländeneigung f -
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
рот м анат Mund m -(e)s, Münder;
по́ласць рота анат Múndhöhle f -, -n;
ды́хаць ротам durch den Mund átmen;
◊ заткну́ць рот каму-н j-n múndtot máchen, j-m das Maul [den Mund] stópfen, j-n zum Schwéigen bríngen*;
разя́віўшы рот разм mit óffenem [áufgesperrtem] Mund;
ён як вады́ ў рот набра́ў er ist stumm wie ein Fisch;
2. перан разм (ядок) Mund m
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Во́страў (БРС, КТС, Касп., Яруш., Яшк.), во́страва ’поле паміж лугамі’ (Яшк.). Рус. о́стров, укр. о́стрів, ст.-рус., ст.-слав. островъ ’востраў’, польск. дыял. ostrów ’участак поля пасярод сенажаці’, каш. ostróv ’узвышанае месца на полі або на сенажаці’, чэш., славац. ostrov, балг. о́стров, серб.-харв. о̏стрво, славен. ostróv, в.-луж. wotrow, н.-луж. wótšow, палаб. våstrüʼv. Прасл. o‑strovъ ’тое, што абцякаецца, рачны востраў’. Да струмень (гл.). Роднаснымі з’яўляюцца літ. sravà ’цячэнне, крывацёк’, prasrava ’цячэнне вады’, лат. stràva ’цячэнне’. З іншай ступенню вакалізму: літ. srovė̃, strovė̃ ’цячэнне’, лат. stràva, strāve ’тс’, усх.-літ. sraujà, ст.-інд. girisravā ’горны паток’ (Міклашыч, 318; Траўтман, 279 і наст.; Фасмер, 3, 165). Параўн. у семантычных адносінах серб.-харв. ȍtok ’востраў’. Асаблівасці семантыкі слова востраў у бел. мове гл. Талстой, Геогр., 116 і наст.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)