official
[əˈfɪʃəl]
1.
n.
службо́вая асо́ба, службо́вец -ўца m.
bank officials — ба́нкавыя службо́ўцы
2.
adj.
1) службо́вы
an official uniform — службо́вая ўніфо́рма
official duties — службо́выя абавя́зкі
2) афіцы́йны; ура́давы
official representative — афіцы́йны прадстаўні́к
official communication — афіцы́йнае паведамле́ньне
official data — афіцы́йныя да́дзеныя
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
senior
[ˈsi:njər]
1.
adj.
1) старэ́йшы
John Parker senior — Джон Паркер-старэ́йшы
2) старэ́йшы паво́дле стано́вішча або́ вы́слугі гадо́ў
the senior class — старэ́йшая кля́са
2.
n.
1) старэ́йшая асо́ба
2) ста́ршы ра́нгам або́ вы́слугай гадо́ў
3) выпускні́к -а́ m., выпускні́ца f.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
tenacious
[tɪˈneɪʃəs]
adj.
1) мо́цны, учэ́пісты
2) які́ мо́цна трыма́ецца
a person tenacious of his rights — асо́ба, яка́я мо́цна трыма́ецца сваі́х право́ў
3) упа́рты; насто́йлівы
a tenacious salesman — насто́йлівы прадаве́ц
4) трыва́лы
a tenacious memory — трыва́лая па́мяць
5) вя́зкі; лі́пкі, кле́йкі
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
дыспане́нт
(лац. disponens, -ntis = які размяшчае, размяркоўвае)
1) упаўнаважаны ў справах фірмы;
2) асоба, якая мае свабодныя сумы на рахунках у камісіянераў або карэспандэнтаў банка.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
юрыско́нсульт
(лац. jurisconsultus = правазнавец)
службовая асоба юрыдычнай службы міністэрства, ведамства, прадпрыемства, установы, арганізацыі па практычных пытаннях права і абароны інтарэсаў гэтай арганізацыі ў юрыдычных органах.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
гонфаланье́р
(іт. gonfaloniere)
1) службовая асоба ў гарадах-рэспубліках Італіі ў 13—15 ст., якая ўзначальвала апалчэнне гарадскога квартала;
2) начальнік атрада, які ахоўваў урад Фларэнцыі з 13 ст., а ў 15—18 ст. быў галавой гарадскога магістрата.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Наха́лам ’нахабна, бесцырымонна’ (Сл. ПЗБ), ’нахабна, назойліва’ (ТС), сюды ж наха́льны ’вялікі, моцны’: дажджэ́ наха́льныя (Сл. ПЗБ), наха́лны ’нахабны’, наха́льніца ’празмерна цікаўная асоба, назола’ (ТС), рус. наха́л ’зб. няпрошаныя госці; нахабнік’, нахал делать ’паводзіць сябе нахабна’, нахальный ’нахабны; дармавы’; ’гвалтоўны’: нахальная смерть (смал., СРНГ). Значэнні і формы, прадстаўленыя ў рускіх і беларускіх словах, прымушаюць звязаць з рус. ха́лко ’хутка, паспешна; моцна’, халовой ’танны, дурны, недарэчны’, хал ’дарэмшчына’, ха́лкать ’прагна глытаць’, да якіх належаць таксама бел. аха́лкам ’не перажоўваючы, вялікімі кускамі (есці)’, ха́лкаць экспр. ’есці’, халькам ’абы-як’, што, відаць, гукапераймальнага паходжання. Развіццё значэнняў, як у на́глы (гл.), параўн. рус. нага́л ’заклік, крык ці песня ў такт працы’; у сувязі з гэтым наўрад ці звязана з *xoloto (параўн. Фасмер, 3, 50; з л-рай).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пан, ‑а, м.
1. Уладальнік маёнтка, памешчык (у дарэвалюцыйнай Расіі і ў капіталістычных краінах). Быў у адным маёнтку такі ліхі пан.. Як толькі не здзекаваўся з людзей! Не аднаго на смерць засек. Прыгонных сваіх і за людзей не лічыў. Якімовіч.
2. Асоба, якая належыць да прывілеяваных (чыноўных, арыстакратычных) слаёў грамадства дарэвалюцыйнай Расіі. Сюды, на ўлонне бароў і палян, Калісь прыязджаў з-за паўсвету Красой любавацца вяльможнейшы пан. Арочка. І я ўявіў і спевака, і сцэну, і залу, дзе не знатныя паны сабраліся, а людзі, што сумленна жадаюць жыць, без крыўды, без маны. А. Вольскі.
3. Асоба, якая карыстаецца ўладай у адносінах да залежных ад яе людзей. Выходзяць на поле плугі, Узнімаюць плугі дзірваны. Ні пана няма, ні слугі, Не гоняць народ бізуны. Купала.
4. Разм. Пра чалавека, які ўхіляецца ад працы, імкнецца набыць звычкі, уласцівыя пану. [Бацька:] — Глядзі ты, які пан стаў. Пальцам нельга крануць. Навуменка.
5. (звычайна пры звароце, часта ў клічнай форме пане). Разм. Форма ветлівага звароту або ўпамінання асобы, якая належала да прывілеяваных слаёў грамадства. [Стары:] — Выбачайце, пан афіцэр, калі я, магчыма, не так зразумеў вас... Лынькоў. [Салдат:] — Нядобрае месца для парома, пане, вось што я вам скажу. Караткевіч. // У наш час — форма ветлівага звароту да афіцыйных прадстаўнікоў або грамадзян іншых краін. Паважаныя дамы і паны!
•••
Сам сабе пан гл. сам.
[Чэшск. pan.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
васа́л
(фр. vassal, ад лац. vassus = слуга)
1) гіст. феадал у сярэдневяковай Заходняй Еўропе, які залежаў ад сюзерэна;
2) перан. падпарадкаваная або залежная асоба ці дзяржава.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
епі́скап
(гр. episkopos, ері = над + skopeo = гляджу, назіраю)
вышэйшае духоўнае званне ў праваслаўнай царкве, якое прысвойваецца звычайна кіраўніку епархіі, а таксама асоба, якая мае гэта званне.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)