айма́к

(манг. ajmak)

1) род, племя ў манголаў і цюркскіх народаў;

2) буйная адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў Манголіі;

3) мясцовая назва раёна ў Бураціі і на Алтаі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

артэзія́нскі

(фр. artesien, ад Artua = назва французскай правінцыі)

які знаходзіцца ў глыбокіх ваданосных слаях пад натуральным ціскам;

а. калодзеж — калодзеж з труб, які падае глыбінную напорную ваду.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

бадмінто́н

(англ. badminton, ад Badminton = назва горада ў Англіі)

1) спартыўная гульня, у якой з дапамогай ракетак перакідваецца цераз сетку валан;

2) камплект прылад для такой гульні.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

дэво́н

(англ. Devon = назва англійскага графства)

чацвёрты па парадку перыяд палеазойскай эры ў гісторыі Зямлі, які пачаўся 410 млн. гадоў назад і цягнуўся каля 60 млн. гадоў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

калонты́тул

(ад фр. colonne = калонка + тытул)

загаловачныя звесткі, што змяшчаюцца ў некаторых выданнях над тэкстам старонкі (прозвішча аўтара, назва кнігі або часопіса, асобнага артыкула, раздзела і інш.).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

эпсамі́т

(англ. epsomite, ад Epsom = назва англ. горада)

мінерал класа сульфатаў белага колеру, часам бясколерны, які выкарыстоўваецца ў медыцыне, хімічнай прамысловасці для атрымання магніевых прэпаратаў; горкая соль.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Náme

m -ns, -n, Námen m -s, -

1) імя́, про́звішча, на́зва, найме́нне

im ~n — ад імя́, у імя́

mein ~ ist Péter — мяне́ заву́ць [клі́чуць] Пе́тэрам

únter fálschem ~n — пад вы́думаным про́звішчам

2) імя́, вядо́масць, папуля́рнасць

sich (D) éinen ~n máchen — зрабі́ць сабе́ імя́, стаць вядо́мым [знакамі́тым]

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

ду́рань, -рня, мн. -рні, -рняў, м.

1. Неразумны, тупы, разумова абмежаваны чалавек.

Д. быў, дык і рабіў дурное.

Дурняў не сеюць, яны самі родзяцца (з нар.). Д. дурнем (вельмі дурны).

2. Назва гульні ў карты.

Гуляць у дурня.

◊

Не дурань (зрабіць, рабіць што-н.; разм.) — любіць, мае схільнасць да чаго-н.

Не дурань паспаць.

Няма дурняў (разм.) —

1) выказванне нязгоды з кім-, чым-н., адмаўленне рабіць што-н.;

2) не ашукаеш, не спадзявайся.

Пашыцца ў дурні (разм., неадабр.) — паставіць сябе ў нязручнае, смешнае становішча.

Прымусь дурня богу маліцца, дык ён і лоб разаб’е (разм., неадабр.) — неразумны чалавек і ў добрай справе нашкодзіць.

Шукаць дурняў (разм.) — хітрасцю прымушаць каго-н. рабіць што-н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

Дзя́цел ’дзяцел’. Параўн. рус. дя́тел, укр. дя́тел, польск. dzięcioł, ст.-чэш. dětel, серб.-харв. дје̏тао, балг. де́тел. Прасл. *dętetъ. Утварэнне суфіксам ‑tel‑. Дзеяслоўная аснова, ад якой утворана назва, праблематычная (*delb‑ або *dьlb‑: літаральна ’той, які доўбае’). Параўн. Фасмер, 1, 562; Бернекер, 1, 190–191; Трубачоў, Эт. сл., 5, 27–28.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Дуна́й агульная назва вялікай ракі ў беларусаў’ (Яшкін), рус. дыял. дуна́й ’ручаёк з-пад зямлі’, укр. дуна́й ’разліў вады’, польск. дыял. dunaj ’далёкая незнаёмая рака, мора’. Ад уласнай назвы ракі Дунай; гл. Фасмер, 1, 553 (да тлумачэння ўласнай назвы Дунай гл. Трубачоў, Эт. сл., 5, 156–157). Параўн. яшчэ Брукнер, 103.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)