рынак, адна з галоўных плошчаў стараж. гарадоў і мястэчкаў, дзе праходзілі таргі і кірмашы. На Беларусі ўзніклі ў эпоху Кіеўскай Русі з развіццём гар. паселішчаў як цэнтраў рамяства і гандлю. Звычайна размяшчаліся ў гіст.цэнтры горада, часам каля рэк (дзе былі прыстані), прылягалі да замкаў. Гандлёвая плошча была кампазіцыйным цэнтрам сялібнай тэр. гарадоў і мястэчкаў. Мела прамавугольны, радзей трохвугольны шматгранны план, ад яе ў радыяльных напрамках адыходзілі вуліцы, што вялі да гар.брам. У цэнтры плошчы гарадоў размяшчаліся ратушы (нярэдка аб’яднаныя з гандлёвымі радамі), гасціныя двары, у мястэчках — крамы. Перыферыйныя часткі займалі культавыя будынкі, корчмы і аўстэрыі, важніцы, каморы, жылыя дамы рамеснікаў і гандляроў.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГЕГЕШЫ́ДЗЕ Гурам
(н. 21.7.1934, Тбілісі),
грузінскі пісьменнік. Скончыў Тбіліскі ун-т (1957). Дэбют — зб. «Апавяданні» (1965). Аўтар раманаў «Грэшнік» (1968), «Госць» (1976), «Крывавыя дажджы» (1991), «Варушыць попел» (1995) і інш., у цэнтры якіх агульнанац. і агульначалавечыя праблемы, гіст. мінулае і сучаснае Грузіі.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
centrum
н. цэнтр;
centrum dystrybucji — цэнтр размеркавання (тавараў);
centrum handlowe — гандлёвы цэнтр;
centrum finansowe — фінансавы цэнтр;
centrum miasta — цэнтр горада;
być w centrum zainteresowania (uwagi) — быць у цэнтры ўвагі
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
ВЯЛІ́КАЯ ДА́ЙКА,
інтрузіўны масіў ультраасноўных парод у Зімбабве. Даўж. 560 км, шыр. да 12 км. Уключае буйнейшыя па запасах (1 млрд.т) радовішчы хромавых руд. Вядома 11 руданосных гарызонтаў. Як спадарожныя здабываюць таксама плаціну, нікель. Распрацоўваецца з 1919 адкрытым спосабам. Асн.цэнтры здабычы — Шуругві, Ламагундзі.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГУГУ́Н,
мастацкі музей у Пекіне. Засн. ў 1914 як сховішча найбагацейшых калекцый кіт. мастацтва. У складзе Гугуна зборы карцін, бронзавых вырабаў, скульптуры, помнікаў ювелірнага мастацтва і маст. рамёстваў. Размешчаны ў комплексе «Старажытных палацаў» (б. імператарскай рэзідэнцыі) у цэнтры «Забароннага горада» — найб. старажытнай ч. Пекіна.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
central
[ˈsentrəl]1.
adj.
1) сярэ́дні, цэнтра́льны, які́ знахо́дзіцца ў сярэ́дзіне, у цэ́нтры
the central railroad station — цэнтра́льная ста́нцыя
2) гало́ўны, кіру́ючы, вяду́чы
the central library — гало́ўная бібліятэ́ка
the central idea in the story — гало́ўная ду́мка ў апавяда́ньні
2.
n.
цэнтра́льная тэлефо́нная ста́нцыя
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
сту́дыя, ‑і, ж.
1. Майстэрня мастака або скульптара.
2. Школа для падрыхтоўкі мастакоў, скульптараў, артыстаў, дзе вучэбныя заняткі спалучаюцца з творчай практыкай. Студыя выяўленчага мастацтва. Оперная студыя. □ [Пісьмы Саковіча] памаглі мне прайсці ўвесь нялёгкі шлях вучобы ў студыі і закончыць яе на выдатна.Рамановіч.// Творчы калектыў артыстаў, мастакоў пэўнага мастацкага напрамку.
3. Спецыяльна абсталяванае памяшканне, з якога вядуцца радыё- і тэлеперадачы або ў якім праводзяцца здымкі кінафільмаў. Студыя дакументальных фільмаў. □ У цэнтры так званай малой студыі, дзе размешчана розная апаратура, ёсць невялікая пляцоўка, адкуль выступаюць дыктары.«Маладосць».
[Іт. studio.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хао́с, ‑у, м.
1. У старажытнагрэчаскай міфалогіі — бязмерная прастора, бязмежная першабытная маса, з якой утварылася пасля ўсё існуючае.
2.перан. Беспарадак, неразбярыха. Залп у цэнтры абозу падняў яшчэ большы перапалох і хаос.Колас.На падаконніку — хаос кніг, газет, канспектаў лекцый, на спінцы крэсла — мой гарнітур.Дуброўскі.// Бязладнае змяшэнне чаго‑н., блытаніна. Была.. [сцежка] не дужа прыкметная ў гэтым хаосе скал, але ўсё ж абое [Іван і Джулія] ураз заўважылі яе і прыемна здзівілася.Быкаў.Маладому паэту наогул цяжка было разабрацца ў хаосе групак і школ польскай літаратуры.У. Калеснік.
[Грэч. cháos.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цэнтрм Zéntrum n -s, -tren; Míttelpunkt m -(e)s, -e (асноўныцэнтр);
цэнтр цяжа́руфіз Schwérpunkt m;
цэнтр го́рада Stádtmitte f -, -n, Stádtinnere (sub) n -n, -n, Zéntrum der Stadt;
адміністрацы́йны цэнтр Verwáltungszentrum n;
знахо́дзіцца ў цэнтры ўва́гі im Brénnpunkt [Míttelpunkt] des Interésses stehen*; гл тс асяродак 2.
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
БУДА́Н,
курэнь, часовая жылая пабудова, вартоўня ці склад у садах, на вял. агародах, у лесе, на сенажаці. Вядомы на Беларусі і Украіне са старажытнасці. Найчасцей будан будавалі ў выглядзе 2-схільных канструкцый з тонкіх жэрдак на 2 слупах-сохах, злучаных уверсе перакладзінай, накрывалі карой, галлём, саломай, сенам. У пач. 20 ст. на Палессі зафіксаваны буданы больш складанай пірамідальнай канструкцыі: васьмігранныя ў плане з 4 слупамі ў цэнтры, якія звязваліся перакладзінамі і служылі асновай нахіленых сцен з плашак або драніц, абкладзеных звонку дзёрнам. Часам ніжнюю частку будана рубілі з бярвён, а над агнішчам (у цэнтры) ставілі 2-схільны дах з дымнікам па баках. Выкарыстоўвалі будан і як часовае жыллё ў перыяд розных нягод, асабліва войнаў.