упяцёхпрысл. (толькіпрамужчынаботолькіпражанчын), упяцяры́хпрысл. (праасоб рознага полуабопраназ.ніякагароду) zu fünf
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
гетэрасексуалі́зм
(ад гр. heteros = другі, іншы + лац. sexualis = палавы)
палавая цяга да асоб процілеглага полу (параўн.бісексуалізм, гомасексуалізм).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
учатыро́х (толькіпрамужчынаботолькіпражанчын), учацвяры́х (праасобрознагаполуабопраназ.ніякагароду) прысл. zu viert, zu víeren
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ушасцёх (толькіпрамужчынаботолькіпражанчын), ушасцяры́х (праасобрознагаполуабопраназ.ніякагароду) прысл. zu sechst; zu séchsen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ГОМАГАМЕ́ТНАСЦЬ
(ад гома... + гаметы),
характарыстыка арганізма (або групы арганізмаў), які мае ў храмасомным наборы пару або некалькі пар гамалагічных палавых храмасом і ўтварае аднолькавыя па наборы храмасом гаметы. Пол, прадстаўлены такімі асобінамі, наз. гомагаметным. У млекакормячых, рыб і некат. відаў раслін (каноплі, хмель, шчаўе) гомагаметнасць характэрна для жан.полу, у птушак, матылькоў і некат. відаў суніц — для мужчынскага.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
гомасексуалі́зм
(англ. homosexualism, ад гр. homos = аднолькавы + лац. sexualis = палавы)
палавая цяга да асоб свайго полу (параўн.бісексуалізм, гетэрасексуалізм).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
дачка́, -і́, ДМ дачцэ́, мн. до́чкі і (з ліч. 2, 3, 4) дачкі́, дачо́к, ж.
1. Асоба жаночага полу ў адносінах да сваіх бацькоў.
2. Жанчына як носьбіт лепшых рыс свайго народа, грамадства, краіны (высок.).
Вера Харужая — слаўная д. беларускага народа.
|| памянш.-ласк.дачу́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж. (да 1 знач.) ідо́чухна, -ы, мн. -ы, -аў, ж. (да 1 знач.).
|| прым.даччы́н, -а́, -о́ (да 1 знач.).
Даччына сукенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ЗМЕ́НЛІВАСЦЬу біялогіі,
уласцівасць жывых арганізмаў існаваць у розных формах (варыянтах); адзін з найб. важных фактараў эвалюцыі. Можа праяўляцца ў асобных арганізмах, клетках у працэсе індывід. развіцця або ў межах групы арганізмаў у шэрагу пакаленняў пры размнажэнні. Па механізмах узнікнення і характары змянення прыкмет адрозніваюць некалькі тыпаў З. Спадчынная З. (генатыпічная) абумоўлена ўзнікненнем новых генатыпаў у выніку мутацый або перакамбінацыі алеляў, што прыводзіць да змянення фенатыпу; аснова селекцыі. Няспадчынная З. (мадыфікацыйная) — вынік змяненняў фенатыпу пад уздзеяннем умоў існавання арганізма, без змены генатыпу (гл.Мадыфікацыя, Фенакопія). Антагенетычная З., у т.л. ўзроставая — заканамерныя змяненні ў ходзе індывід. развіцця арганізма. Палавая З. звязана з адрозненнем асобін рознага полу. Індывідуальная З. (паліморфная) — наяўнасць індывід. адрозненняў арганізмаў аднаго віду незалежна ад узросту і полу. Міжпапуляцыйная З. звязана з асаблівасцямі генатыпу і фенатыпу розных папуляцый аднаго віду.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Мужчы́на, драг.мушчэ́на ’асоба мужчынскага полу’, ’мужны чалавек’ (ТСБМ, Яруш., Бяльк., Сл. ПЗБ; міёр., Нар. словатв.; драг., КЭС), ласк. мужчы́нка ’тс’ (Шат.). Рус.арханг.мужчи́на (ж. р.) ’тс’, ’селянін’, карэльск. (КАССР) мужчи́нья ’мужчыны’, польск.mężczyzna ’мужчына’, ст.-польск.mężczyzna (зб.) ’мужчыны’. Паўн.-слав. Да муж (гл.). Утворана ад прыметніка mǫžьskъ (Брукнер, 327) і суфікса ‑in‑а (бел.‑ін‑а — гл. Сцяцко, Афікс. наз., 203), ст.-рус.мѫжьщина. Параўн. рус.том.мужски́ ’мужчыны’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ГАМЕТА́НГІЙ (ад гаметы + грэч. angeion сасуд), спецыялізаваная клетка або шматклетачны палавы орган раслін і грыбоў, у якім развіваюцца гаметы. У некат. грыбоў і водарасцей гаметангій прадстаўлены адной шмат’ядзернай клеткай, змесціва якой без падзелу на гаметы зліваецца са змесцівам другой падобнай клеткі. У ааміцэтаў, аскаміцэтаў, базідыяміцэтаў і вышэйшых раслін з дыферэнцыраванымі паводле полу гаметамі мужчынскія гаметангіі называюцца антэрыдыямі, жаночыя — аагоніямі або архегоніямі.