гляцыясфе́ра
(ад лац. glacies = лёд + сфера)
сезонная абалонка з снегу і лёдавага покрыва ў палярных шыротах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
дыкра́нум
(н.-лац. dicranum)
лістасцябловы мох. сям. дыкранавых, які з’яўляецца кампанентам наглебавага покрыва балот, хвойных лясоў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
апярэ́нне, ‑я, н.
Пер’евае покрыва ў птушак; пер’е. Як пеўнік першым пасля пуху апярэннем, .. Алесь не мог пацешыцца форменнай вопраткай, шэрай з сярэбранымі галунамі. Брыль.
•••
Хваставое апярэнне самалёта — вертыкальныя і гарызантальныя плоскасці на задняй частцы самалёта.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лі́нька, ‑і, ДМ ‑ньцы; ж.
Змена верхняга покрыва (шэрсці, пер’я, панцыра і пад.) у жывёл і птушак у пэўныя перыяды. Асенняя лінька ў русака пачынаецца ў канцы верасня і заканчваецца ў першай палавіне снежня. «Весці».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
успла́віна Покрыва моху і травы на беразе возера або ракі, сярод балота (Пух. Шат.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
szata
szat|a
ж.
1. адзенне, убранне;
królewskie ~y — каралеўскае (царскае) убранне;
2. покрыва;
~a roślinna — расліннае покрыва;
~a graficzna książki палігр. мастацкае (графічнае) афармленне кнігі
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
но́гаць, ‑гця; мн. ногці, ‑цяў; м.
Рагавое покрыва, рагавая пласцінка на канцах пальцаў чалавека; пазногаць.
•••
К ногцю, да ногця — знішчыць, забіць. К ногцю б такую погань! — пакрыў апошнія словы чыйсьці густы бас. Машара.
Ні на ногаць — ані, ніколькі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
агалі́цца, агалюся, аголішся, аголіцца; зак.
1. Зняўшы адзенне, стаць голым. // Скінуць покрыва, лісце, ігліцу. Кусты агаліліся і зрабіліся непрыгожымі — адны дубцы тырчаць. Якімовіч. // Адкрыцца вачам, пазбавіўшыся покрыва, верхняга слоя. Іншы раз за доўгі пагодлівы дзень так аголіцца і выгарыць на сонцы бераг, што, здаецца, і курыцы тут ужо не напасеш. Кулакоўскі. Вясне так рады малышы. І каля хат, дзе грэла сонца І агаліліся пяскі, Звіняць, як медзь, іх галаскі. Колас.
2. перан. Выявіць сваю сутнасць, свой сапраўдны змест; стаць відавочным.
3. Стаць даступным, адкрытым для праціўніка. Фронт агаліўся.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ліня́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -я́е; незак.
1. Траціць сваю першапачатковую афарбоўку; выцвітаць.
Тканіна ліняе на сонцы.
2. Скідваць ці мяняць у пэўныя перыяды сваё покрыва (пра жывёл, птушак).
Зайцы ліняюць.
|| зак. вы́ліняць, -яе, зліня́ць, -я́е (да 1 знач.) і паліня́ць, -я́е.
|| наз. ліня́нне, -я, н. і лі́нька, -і, ДМ -ньцы, ж. (да 2 знач.).
Веснавая л. пушных звяроў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Манты́лья ’карункавае пакрывала (на галаву) у іспанак’, ’кароткая жаночая накідка без рукавоў’ (ТСБМ). З рус. мантилья ’тс’ (Крукоўскі, Уплыў, 79), якое праз новав.-ням. Mantille ці франц. mantille з ісп. mantilla (Фасмер, 2, 570) < лац. mantellum ’покрыва’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)