зени́ца уст. зрэ́нка, -кі ж.;
◊
бере́чь (храни́ть) как зени́цу о́ка берагчы́ як зрэ́нку во́ка.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
пять пяць, род. пяці́;
◊
знать как свои́ пять па́льцев ве́даць як свае́ пяць па́льцаў.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
чу́тна и чутно́
1. в знач. безл. сказ. слы́шно;
ч., як за сцяно́й б’е гадзі́ннік — слы́шно, как за стено́й бьют часы́;
2. вводн. сл. слы́шно, как слы́шно;
ён вы́ехаў у вёску і жыве́, ч., до́бра — он вы́ехал в дере́вню и живёт, слы́шно (как слы́шно), хорошо́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
вядро́ (мн. вёдры) ср. ведро́;
◊ лье як з ~ра́ — льёт как из ведра́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
ку́піна ж. ко́чка;
◊ пне́цца як жа́ба на ~ну — ле́зет как лягу́шка на ко́чку
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
Вяча́ць ’верашчаць, крычаць’ (Крывіч), вэчати ’раўці’ (Бесар.). Укр. вʼяча́ти ’бэкаць’, рус. веча́ть ’крычаць’ (пск., смал., СРНГ), вяча́ць ’вішчаць’ (Даль), вячу́ ’плачу’, вя́чать (Фасмер), славен. vẹ́čati ’крычаць’ (Плет.). Гукапераймальнае ўтварэнне, чым тлумачацца ваганні ў фанетыцы. Параўн. «вуол вэчит» (Бесар.), «вячить… блеять, кричать как овцы» (Даль, 1, 830). Нельга аддзяляць ад вякаць; гл. Фасмер, 1, 375; Рудніцкі, 1, 510. Вякаць (вячаць, як буркаць) бурчаць, ячаць/якаць і да т. п. Рус. вячать і ячать звязаны; ва ўсякім разе фармальна і фанетычна яны паралельныя; гл. Фасмер, 4, 570, 571.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ні́бы ’быццам, як бы’ (Нас., Касп., Сл. ПЗБ), нібы́ ’быццам, нібы’ (Бяльк.), нібу ’як быццам, нібы’ (ТС), укр. ні́би, польск. niby. З ні ў параўнальнай функцыі і бы (гл.), што функцыянальна адпавядае рус. как бы, чэш. jakoby і пад. (ESSJ SG, 2, 488). Больш частая форма нібыта, нібытта выводзіцца Карскім непасрэдна з дзеяслоўнай формы быць у спалучэнні з адмоўем і часціцай (Карскі 2-3, 85; 1, 245), у карысць чаго можа сведчыць і магіл. нібы́ццам ’быццам’ (Бяльк., Ян.), калі гэта не вынік кантамінацыі (нібы × быццам).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
досто́йно нареч. з го́днасцю, го́дна, па заслу́гах; (надлежащим образом) нале́жна; (как следует) як ма́е быць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
варга́нить несов. (делать наскоро, кое-как) прост., пренебр. рабі́ць наспе́х, абы-я́к; парта́чыць; (мастерить) майстрава́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
потра́фить сов.
1. (угодить) прост. патра́піць, дагадзі́ць;
2. (сделать так, как требуется) разг., уст. патра́піць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)