гомазіго́тнасць

(ад гомазігота)

аднароднасць спадчыннай асновы арганізма, якая паходзіць ад бацькоў, падобных па той ці іншай спадчыннай прымеце (параўн. гетэразіготнасць).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

абапе́рціся і апе́рціся, -пру́ся, -прэ́шся, -прэ́цца; -про́мся, -праце́ся, -пру́цца; -пёрся, -пе́рлася; -пры́ся; зак.

1. на каго-што і аб каго-што. Прыхіліцца да каго-, чаго-н., выкарыстаць што-н. як апору, налегчы на каго-, што-н.

А. рукамі.

А. спінай аб сцяну.

2. перан., на каго-што. Знайсці падтрымку, апору ў кім-н.

А. на асяроддзе.

3. перан., на што. Выкарыстаць што-н. у якасці асновы для разважанняў, крыніцы інфармацыі.

А. на лічбы.

|| незак. абапіра́цца і апіра́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

zrąb, zrębu

м.

1. зруб;

zrąb studni — зруб студні;

2. высечка;

3.

zręby мн. перан. асновы; падмурак

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

аўтаме́трыя аўтаметры́я

(ад аўта- + метрыя)

раздзел метралогіі, які вывучае тэарэтычныя асновы праектавання аўтаматычных вымяральных і кантрольных прыбораў і вымяральных інфармацыйных сістэм.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

гама́лія

(н.-лац. homalia)

лістасцябловы мох сям. некеравых, які трапляецца ў шыракалістых і мяшаных лясах каля асновы ствалоў дрэў, на камянях.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

дэрыва́т

(лац. derivatus = адведзены)

1) вытворнае ад чаго-н. пярвічнага, прадукт чаго-н.;

2) лінгв. новае слова, утворанае ад слова-асновы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

інтэлектуалі́зм

(ад лац. intellectualis = разумовы)

кірунак у філасофіі і псіхалогіі, які абсалютызуе працэсы мыслення, адрываючы іх ад жыццёвай асновы і практыкі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

элеме́нт, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.

1. Састаўная частка чаго-н.; кампанент.

Культура складаецца з многіх элементаў.

2. Доля, некаторая частка ў складзе чаго-н.

Інтэрнацыянальныя элементы ў беларускай тэрміналогіі.

3. мн. Асновы, пачатак чаго-н. (кніжн.).

Элементы матэматыкі.

4. Пра чалавека, асобу як члена якой-н. сацыяльнай групы.

Прагрэсіўныя элементы грамадства.

5. Простае рэчыва, якое не раскладаецца на састаўныя часткі звычайнымі хімічнымі метадамі (спец.).

Перыядычная сістэма элементаў (Мендзялеева).

6. Хімічная крыніца электрычнага току.

Гальванічны э.

|| прым. элеме́нтны, -ая, -ае (да 1 і 6 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кабала́​2

(ст.-яўр. kabbäläh = паданне, традыцыя)

сярэдневяковае містычнае вучэнне ў іудаізме, заснаванае на пошуку асновы ўсіх рэчаў у лічбах і літарах.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

шыпя́чы, ‑ая, ‑ае.

1. З шыпеннем.

2. Шумны шчылінны пярэднеязычны зычны гук, пры вымаўленні якога язык прымае лыжкападобную форму. Калі ж заднеязычныя асновы г, к чаргуюцца з шыпячымі ж, ч, то ў клічнай форме такія назоўнікі заканчваюцца галосным а. Граматыка. / у знач. наз. шыпя́чыя, ‑ых. — Не расіла, — пасміхаецца Надзя: яна не выгаворвае шыпячых. Васілевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)