урбані́зм
(фр. urbanisme, ад лац. urbanus = гарадскі)
1) напрамак у літаратуры і мастацтве, аб’ектам якога з’яўляецца паказ гарадскога жыцця;
2) напрамак у архітэктуры, паводле якога гарады павінны развівацца без тэрытарыяльных абмежаванняў і шчыльна забудоўвацца вялікімі будынкамі.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
buy [baɪ] v. (bought)
1. купля́ць, набыва́ць;
buy fame with one’s life здабы́ць сла́ву цано́й жыцця́
2. падкупля́ць, дава́ць ха́бар;
buy electors падкупля́ць вы́баршчыкаў
buy in [ˌbaɪˈɪn] phr. v.
1. купля́ць, выкупля́ць на аўкцыёне
2. скупля́ць а́кцыі
3. запаса́цца, закупля́ць у запа́с
buy off [ˌbaɪˈɒf] phr. v. адкупі́цца (ад канкурэнтаў, шантажыстаў і да т.п.)
buy out [ˌbaɪˈaʊt] phr. v. выкупля́ць до́лю
buy up [ˌbaɪˈʌp] phr. v. скупля́ць
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
mode [məʊd] n.
1. fml спо́саб, ме́тад; лад;
the mode of production спо́саб вытво́рчасці;
a mode of life лад жыцця́
2. стыль; мане́ра; мо́-да;
a mode of behaviour мане́ра паво́дзін
3. настро́й;
be in working/holiday mode быць у рабо́чым/свято́чным настро́і
4. рэжы́м (працы механізма);
The camera works in the automatic mode. Камера працуе ў аўтаматычным рэжыме.
5. mus. лад
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
гістары́чны
(гр. histonkos)
1) які належыць да гісторыі, важны з пункту погляду ролі, якую выконваў ці выконвае ў развіцці жыцця грамадства або прыроды (напр. г. працэс, г-ая падзея);
2) які рэальна існаваў, не выдуманы (напр. г. факт);
3) звязаны з пэўным этапам у развіцці грамадства, не вечны, пераходны (напр. г-ая каіэгорыя);
4) які адносіцца да часу, ад якога захаваліся рэчавыя помнікі (напр. г-ая пара жыцця народа);
5) які апіраецца на гісторыю як на метад пазнання, даследавання, вывучае з’явы ў іх паслядоўным развіцці;
6) які апісвае людзей або падзеі мінулага (напр. г. раман).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
АТЭРЫ́НЫ
(Atherina),
род марскіх рыб атр. атэрынападобных. 5 відаў і 1 падвід. Жывуць у Чорным, Азоўскім, Каспійскім, Міжземным м. Вядомы з эацэну. Лайб. пашыраны атэрына паўднёваеўрапейская (Atherina boyeri) і яе падвід — атэрына каспійская (Atherina var caspia).
Даўж. да 15 см. Трымаюцца ў пелагіялі. Заходзяць у прэсныя і салёныя (да 45‰) воды. Палавой спеласці дасягаюць на 2-м годзе жыцця. Нерастуюць з сак. да верасня. Кормяцца зоапланктонам. Маюць прамысл. значэнне.
т. 2, с. 82
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БА́БА
(Baba) Карнеліу (н. 18.11.1906, г. Краёва, Румынія),
румынскі жывапісец і графік. Нар. мастак Румыніі (1962). Ганаровы член АМ СССР (1958). Вучыўся ў Школе прыгожых мастацтваў у Ясах (1934—38). Аўтар абагульненых кампазіцый на тэмы сял. жыцця («Адпачынак у полі», 1954, «Сяляне», 1958), вострых па характарыстыцы партрэтаў («М.Садавяну», 1953, «Партрэт дзяўчыны», 1957, «Суайчыннікі», 1974), пейзажаў, іл. да твораў рум. пісьменнікаў. Дзярж. прэміі Румыніі.
Літ.:
Кузьмина М. Корнелиу Баба. М., 1960.
т. 2, с. 178
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БАРЗДЫ́КА Міхаіл Фёдаравіч
(н. 13.11.1944, в. Шклянцы Докшыцкага р-на Віцебскай вобл.),
бел. графік. Скончыў БПІ (1973), выкладаў у ім. З 1975 супрацоўнічае з бел. выдавецтвамі. Творчасць адметная спалучэннем філас. разумення жыцця і лірычнай інтэрпрэтацыі (дыптых «Воблакі і камяні», 1988; «Метамарфозы», 1992; «Варыяцыі на тэму восені», 1994; «Падабенства», 1995, і інш.). На 22-м міжнар. салоне ў Бельгіі яго творы адзначаны сярэбраным медалём (1992) і залатым медалём Еўрапейскай АМ (1993).
М.М.Паграноўскі.
т. 2, с. 308
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БА́РНАЙ
(Barnay) Людвіг (11.2.1842, Будапешт — 1.2.1924),
нямецкі акцёр і тэатр. дзеяч. Адзін з заснавальнікаў Нямецкага т-ра (1883) і кіраўнік Каралеўскага т-ра (1906—08; абодва ў Берліне), кіраўнік Прыдворнага т-ра ў Гановеры (1908—12). Акцёр-трагік. Асн. ролі: Гамлет, Атэла (аднайм. п’есы У.Шэкспіра), Вільгельм Тэль, Валенштайн («Вільгельм Тэль» і «Смерць Валенштайна» Ф.Шылера), Кін (аднайм. п’еса А.Дзюма-бацькі). Стварыў «Таварыства ням. супрацоўнікаў тэатра» (1871), прэзідэнтам якога быў да канца жыцця.
т. 2, с. 311
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БУ́ТАЎСКАЯ КУЛЬТУ́РА,
археалагічная культура эпохі мезаліту (каля 8—6-га тыс. да н.э.) на тэр. Волга-Камскага міжрэчча. Назва ад стаянкі каля в. Бутава Старыцкага р-на Цвярской вобл. Насельніцтва вяло рухомы лад жыцця. Аснова гаспадаркі — паляванне. Для бутаўскай культуры характэрны крамянёвыя разцы акруглыя і з неапрацаванай пляцоўкай, геам. мікраліты (на познім этапе), вербалістыя і тронкавыя наканечнікі стрэл. У фарміраванні бутаўскай культуры значную ролю адыгралі познасвідэрскія і арэнбургскія элементы.
А.В.Іоў.
т. 3, с. 359
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
«БЕЛАРУ́СКАЯ ЛІНГВІ́СТЫКА»,
навуковы штогоднік Ін-та мовазнаўства імя Я.Коласа АН Беларусі. Выдаецца з 1972 у Мінску на бел. мове па 2 выпускі ў год. Асвятляе пытанні бел., слав., агульнага і прыкладнога мовазнаўства, змяшчае агляды па германістыцы і раманістыцы. Друкуе артыкулы па праблемах дыялекталогіі, лексікалогіі, лексікаграфіі, этымалогіі, гісторыі бел. мовы і інш. Змяшчае агляды навук. л-ры і рэцэнзіі бел. і замежных вучоных па беларусістыцы, інфармуе пра навіны навук. Жыцця.
т. 2, с. 414
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)