стано́вішча н.

1. (знаходжанне) Lge f -, -n;

зыхо́днае стано́вішча вайск. Ausgangslage f;

2. (пастава цела, поза) Lge f, Stllung f -, -en;

спако́йнае стано́вішча Rhelage f, Rhestellung f;

3. (сітуацыя) Schlage f, Situatin f -, -en; Stand m -(e)s, Stände, Zstand m;

стано́вішча ў краі́не die Lndeszustände;

пры сённяшнім стано́вішчы bei der jtzigen [drzeitigen] Lge;

вы́йсці з ця́жкага стано́вішча sich aus der schwerigen Lge herusarbeiten;

быць на вышыні́ стано́вішча auf der Höhe sein;

4. (стан, абставіны) Zstand, Lge f;

вае́ннае стано́вішча Kregszustand m;

актуа́льнае стано́вішча die drzeitige Lge;

надзвыча́йнае стано́вішча usnahmezustand m, Ntstand m;

сяме́йнае стано́вішча Famli¦enstand m;

маёмаснае стано́вішча Vermögenslage f;

5. (грамадскае) Stllung f, Lge f;

карыста́цца прывілеява́ным стано́вішчам ine Vrzugsstellung geneßen* [haben];

займа́ць асаблі́вае стано́вішча ine usnahmestellung [Snderstellung] innehmen*;

6.:

стано́вішча па-за гульнёй спарт. bseitsstellung f, bseits n -

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

кама́нда ж.

1. вайск. (загад) Kommndo n -s, -s; Befhl m -(e)s, -e;

па кама́ндзе auf Befhl;

пад кама́ндай nter dem Kommndo (каго-н. von D);

пада́ць кама́нду ein Kommndo gben*;

2. камп. Befhl m -(e)s, -e (аператар, машынная каманда, сігнал кіравання); Kommando n (з тэрміналу дыялогавага манітора);

3. вайск. (падраздзяленне) Trupp m -s, -s;

4. марск. (экіпаж) Crew [kru:] f -, -s, Bestzung f -, -en, Mnnschaft f -, -en;

5. спарт. Mnnschaft f -, -en; Team [ti:m] n -s, -s; Parti f -, -en;

атаку́ючая кама́нда ngreifende Mnnschaft;

збо́рная кама́нда uswahlmannschaft f; uswahl f -, -en;

кама́нда гімна́стаў Rege f -, -n;

юна́цкая кама́нда Nchwuchsmannschaft f;

футбо́льная кама́нда Fßballmannschaft f -; Fßballelf f -, -en;

алімпі́йская кама́нда Olmpiamannschaft f, olmpisches Team [ti:m];

кама́нда перамо́жца Segermannschaft f -, segreiche Mnnschaft (група людзей);

пажа́рная кама́нда Fuerwehr -; Löschtrupp m -s, -s;

выратава́льная кама́нда Rttungsmannschaft f -;

кама́нда вадала́заў Tuchergruppe f -, -en

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

складIII м.

1. у розн. знач. (сукупнасць) Bestnd m -es, Bestände; Personlbestand m (асабовы);

склад ура́да Zusmmensetzung der Regerung;

асабо́вы склад Personlbestand m; Personl n -s, -e (бальніцы); Belgschaft f -, -en (калектыў завода і г. д.);

склад выкла́дчыкаў Lhrkörper m -s, -;

склад кама́нды спарт. die Mnnschafts¦aufstellung f -, -en;

у по́ўным складзе vllzählig;

быць у складзе дэлега́цыі iner Delegatin ngehören;

сацыя́льны склад sozile Zusmmensetzung;

2. кніжн. (характар) Verfssung f -, Beschffenheit f -;

склад ро́зуму Mentalität f -, Gistesrichtung f -, Gistesbeschaffenheit f -, Dnkart f -;

склад хара́ктару Charkterbeschaffenheit [ka-] f;

людзі асаблі́вага складу Mnschen von besnderem Schlg;

чалаве́к друго́га складу ein Mensch aus nderem Holz;

3. (фізічны выгляд) Körperbau m -(e)s, Körperbeschaffenheit f -; Gestlt f -;

ён мо́цнага складу er ist kräftig gebut; er hat ine kräftige Gestlt;

4. лінгв.:

сло́ўнікавы склад Wrtbestand m -(e)s;

лексі́чны склад мо́вы lexiklischer Sprchbestand

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

ве́сці

1. führen vt; geliten vt (суправаджаць); nführen vt (узначальваць);

ве́сці машы́ну ein uto führen [stuern];

ве́сці напе́рад vornführen vt;

2. (кіраваць, узначальваць) führen vt, liten vt;

ве́сці гурто́к inen Zrkel liten;

3. (куды-н.) führen vi (nach D, in A);

даро́га вядзе́ ў лес der Weg führt in den Wald;

4. (мець сваім вынікам) führen vi (да чаго-н. zu D);

5. (чым-н па чым-н.) fhren* vi (s), führen vi;

ве́сці смычко́м па стру́нах den Bgen über die Siten führen;

6. спарт. führen vt; in Führung legen* [sein]; die Sptze halten* (бег);

ве́сці мяч den Ball führen*;

ве́сці барацьбу́ inen Kampf führen;

ве́сці аго́нь вайск. fuern vi, scheßen* vi;

ве́сці пратако́л das Protokll führen;

ве́сці назіра́нні Bebachtungen nstellen (за чым-н. über A), bebachten vt;

ве́сці навуча́нне nterricht ertilen;

ве́сці разве́дку вайск. ufklären vt, erknden vt;

ве́сці ўлі́к registreren vt

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

кане́ц м.

1. (заканчэнне чаго-н.) nde n -s, -n, Schluss m -es, Schlüsse, bschluss m, Finle n -s, - i Finls (спарт.);

у канцы́ го́да ggen Jhresende;

у канцы́ ве́расня nde Septmber;

даве́сці да канца́ zu Ende brngen* [führen];

кане́ц працо́ўнага дня Fierabend m -(e)s, -e, rbeitsschluss m;

кане́ц спра́вы usgang iner Sche;

2. (у рэчаў) nde n; Sptze f -, -n (востры):

тупы́ кане́ц stmpfes nde;

3. разм. (шлях, адлегласць) nde n, Strcke f -, -n;

біле́т у або́два канцы́ Rückfahrkarte f -, -n;

4. (смерць) nde n, Tod m -es;

на благі́ кане́ц schlmmstenfalls;

пад кане́ц zum Schluss, zultzt;

без канца́ hnende, ndlos, nendlich;

зве́сці канцы́ з канца́мі von der Hand in den Mund lben;

па́лка з двума́ канца́мі ein zwischneidiges Schwert;

з канца́ ў кане́ц vom inen nde zum nder(e)n;

канцо́ў не знайсці́ es ist nichts zu ermtteln;

хава́ць канцы́ die Spren verwschen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

перада́ча ж.

1. (дзеянне) Übergabe f -, Überrichung f -; Übertrgung f -, Überbrngung f - (даручэнне); ushändigung f - (уручэнне з рук у рукі); Witergabe f (напр. мяча ў гульні); Übermtt(e)lung f -;

перада́ча ва ўла́снасць юрыд. Übereignung f -;

перада́ча до́сведу Erfhrungsaustausch m -es, Vermttlung [Witergabe] von Erfhrungen;

перада́ча зме́ны Schchtübergabe f, Schchtwechsel m -s;

перада́ча гро́шай Gldaushändigung f -;

перада́ча паво́дле а́кта protokollrische Übergabe;

для перада́чы (каму-н.) zur Witerleitung;

без пра́ва перада́чы nicht übertrgbar;

2. радыё, тэл Rndfunksendung f -, -en, Rndfunkübertragung f, Sndung f -, -en (па радыё); Frnsehsendung f (па тэлебачанні);

прама́я перада́ча Livesendung [´laĭf-] f, Direktsndung f;

спецыя́льная перада́ча Sndersendung f;

перада́ча для дзяце́й Knderfunk m -(e)s;

прагра́ма перада́ч Progrmmvorschau f -;

перада́ча па зая́ўках Wnschsendung f;

се́рыя перада́ч Sndefolge f -, -n;

4. (хвораму у бальніцы) das Mtgebrachte (sub) -n, -n;

5. тэх. Transmissin f -, -en; nrtrieb m -(e)s, -e; аўта. Getrebe n -s, -;

6. спарт. bgabe f -, -n

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

БУНД

(ад ідыш der Bund саюз),

нацыянальная сацыял-дэмакратычная арг-цыя яўрэйскіх рабочых у 1897—1939. Засн. ў Вільні як Усеагульны яўрэйскі рабочы саюз у Расіі і Польшчы, з 1901 — Усеагульны яўрэйскі саюз у Літве, Польшчы і Расіі. Будаваўся паводле нац. прынцыпу, адносіў сябе да самастойнай паліт. партыі яўр. пралетарыяту, прапагандаваў ідэю нац.-культ. аўтаноміі для яўрэяў. На І з’ездзе РСДРП (1898) увайшоў у партыю як аўтаномная арг-цыя. На II з’ездзе (1903) выйшаў з РСДРП і ўзмацніў барацьбу з яе мясц. арг-цыямі. Напярэдадні і ў час рэвалюцыі 1905—07 ішоў з меншавікамі, удзельнічаў у байкоце выбараў у 1-ю Дзярж. думу, заклікаў да ўзбр. паўстання супраць царызму. Пасля IV (Аб’яднаўчага) з’езда РСДРП (1906) зноў увайшоў у партыю, заклікаў свае арг-цыі весці ўнутрыпаліт. барацьбу за перабудову РСДРП на прынцыпах федэрацыі. На Беларусі ў 1910 налічвалася больш за 4 тыс. членаў Бунда, у 1914 было 40 арг-цый (10 у губ., 16 у пав. гарадах, 14 у мястэчках). На VI (Пражскай) Усерас. канферэнцыі (1912) Бунд выключаны з РСДРП. Пасля Лютаўскай рэвалюцыі 1917 Бунд далучыўся да меншавікоў. Падтрымліваў унутр. і знешнюю палітыку Часовага ўрада, удзельнічаў у стварэнні мясц. саветаў, але выступаў за скліканне Устаноўчага сходу. Правыя чл. варожа паставіліся да Кастр. рэвалюцыі 1917, левыя былі схільныя падтрымаць яе, значная частка вагалася. У сувязі з роспускам бальшавікамі 18.1.1918 Устаноўчага сходу Бунд разам з інш. апазіц. сіламі ўдзельнічаў у паліт. забастоўцы ў Віцебску. Неадназначная была пазіцыя Бунда да абвяшчэння Беларускай Народнай Рэспублікі (БНР). Напачатку Бунд падтрымаў ідэю БНР (прадстаўнікі Бунда ўвайшлі ў Раду і Нар. сакратарыят БНР), потым кіраўніцтва Бунда разглядала БНР як фактар магчымага ўціску яўрэяў. На пасяджэнні Рады БНР 25.3.1918 прадстаўнікі Бунда выказаліся супраць 3-й Устаўнай граматы БНР, якая абвяшчала пра разрыў дзярж. сувязей Беларусі з Расіяй. У маі 1919 Бунд выступаў за ўваходжанне БНР у Рас. федэрацыю. На сваёй XI канфер. (сак. 1919) Бунд заявіў аб прызнанні сав. улады, але застаўся «партыяй апазіцыі» да бальшавікоў. Прадстаўнікі Бунда ўваходзілі ў вышэйшыя органы ўлады Сав. Беларусі — ЦВК, выканкомы Віцебскага і Мінскага саветаў. У крас. 1920 Бунд заявіў пра далучэнне да РКП(б). Правыя бундаўцы не прызналі гэтага рашэння і аб’ядналіся ў Віцебску ў с.-д. Бунд. На пач. 1920-х г. Бунд у Сав. краіне знік з паліт. арэны. У 1923 самаліквідаваліся буйнейшыя арг-цыі Бунда ў Віцебску і Гомелі, многія з іх членаў уступілі ў РКП(б). Распадам і самаліквідацыяй спынілі сваё існаванне астатнія арг-цыі. У 1930-я г. былі рэпрэсіраваны б. лідэры Бунда А.Вайнштэйн, М.Рафес, М.Фрумкіна і інш.

У Заходняй Беларусі Бунд як самастойная партыя існаваў да вер. 1939. У 1922 левае крыло Бунда, што аб’ядноўвала каля 73 членаў і стаяла на радыкальных сацыяліст. пазіцыях, выдзелілася ў самастойную арг-цыю — Камуністычны Бунд (Камбунд), які ў 1923 увайшоў у Кампартыю Польшчы. Бунд зблізіўся з Польск. сацыяліст. партыяй (ППС), з 1930 уваходзіў у склад Сацыяліст. рабочага інтэрнацыянала. Бунд і яго друкаваны орган газ. «Фольксцайтунг» вялі ідэалаг. барацьбу супраць Кампартыі Польшчы, КПЗБ, КПЗУ. У 2-й пал. 1937 Бунд адмовіўся ўдзельнічаць у адзіным фронце барацьбы разам з КПП і КПЗБ. Адна з асн. прычын адмовы — паліт. рэпрэсіі ў СССР, якія Бунд асуджаў. Часта выступаў сумесна з «Паалей Цыёнам». Пад уплывам Бунда знаходзіўся шэраг каап., культ. і спарт. арг-цый, яўр. школьная арг-цыя, арг-цыя яўр. жанчын-работніц. Пад яго арганізац. і паліт. кіраўніцтвам знаходзілася маладзёжная арг-цыя Югенд-Бунд «Цукунфт». Бунд спыніў існаванне на тэр. Зах. Беларусі ў канцы 1939 пасля ўз’яднання з БССР, калі дзейнасць паліт. партый, акрамя камуністычнай, была забаронена.

Літ.:

Агурский С.Х. Еврейский рабочий в коммунистическом движении (1917—1921). Мн., 1926;

Бич М.О. Развитие социал-демократического движения в Белоруссии в 1883—1903 гг. Мн., 1973;

Программы политических партий России, конец XIX — начало XX вв. М., 1995. С. 23—40.

У.А.Палуян (Бунд у Заходняй Беларусі).

т. 3, с. 337

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Punkt

m -es, -e

1) кро́пка, пункт

inen ~ stzen [stllen, mchen] — ста́віць кро́пку

2) (у спалучэнні з указаннем часу) ро́ўна, дакла́дна

~ vier Uhr — дакла́дна ў чаты́ры гадзі́ны

3) кро́пка (геаграфічная), ме́сца

4) пункт, арты́кул

~ für ~ — пункт за пу́нктам, арты́кул за арты́кулам

5) мо́мант, ме́сца

den wnden ~ trffen* — закрану́ць балю́чае ме́сца, закрану́ць за жыво́е

6) спарт. ачко́

~e hlen — набіра́ць ачкі́

~е bchen — ве́сці лік ачка́м

j-n nach ~en schlgen* — перамагчы́ каго́-н. па ачка́х

7) пыта́нне

an inen ktzligen ~ kmmen* — закрану́ць казытлі́вае пыта́нне

◊ das ist ein ~ für sich — гэ́та асо́бая спра́ва

auf dem ~ sein [sthen*] etw. zu tun — мець наме́р зрабі́ць што-н.

der sprngende ~ — гало́ўнае, су́тнасць спра́вы

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

сысці́

1. (спусціцца) hinntergehen* vi (s), herntersteigen* vi (s), herbsteigen* vi (s);

2. (пакінуць) verlssen* vt, frtgehen* vi (s);

сысці́ з даро́гі den Weg verlssen*, vom Wg bweichen*;

сысці́ з рэ́ек entglisen vi (s);

сысці́ з дыста́нцыі спарт. usscheiden* vi (s);

3. знікнуць (пра плямы) verschwnden* vi (s);

4. разм. (быць прынятым за каго-н.) ngesehen wrden (für A);

5. разм. (апынуцца прыдатным) nützlich [denlich, tuglich, bruchbar] sein, zusttten kmmen*, zu gebruchen sein;

6. (выйсці) ussteigen* vi (s) (пра пасажыраў);

7. тэатр. (перастаць ставіцца) (von der Bühne) btreten* vi (s);

8. (пра скуру, фарбу і г. д.) bgehen* vi (s), sich blösen; bbröckeln vi (s);

9. разм. (прайсці, закончыцца) zu nde sein, nden vi; blaufen* vi (s) (пра тэрмін);

10. (выцечы) usfließen* vi (s), herusfließen* vi (s) (пра вадкасць, газ і г. д.);

сысці́ кро́ўю verblten vi (s);

гэ́та не сы́дзе яму́ з рук das wird ihn tuer zu stehen kmmen;

сысці́ на нішто́ zunchte wrden

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

конь м.

1. заал. Pferd n -es, -e; Gaul m -(e)s, -e (разм. тс. рабочы конь); Ross n -es, -e (высок.);

рысі́сты конь Trber m -s, -;

бегавы́ конь Rnnpferd n -es, -e;

верхавы́ конь Ritpferd n;

ую́чны конь Pckpferd n;

ламавы́ конь Lstpferd n;

заво́дскі конь Zchtpferd n;

запражны́ конь Wgenpferd n; Zgpferd n;

чыстакро́ўны конь Vllblut n -(e)s, Vllblüter m -s, -;

конь-кача́лка (цацка) Schukelpferd n;

сяда́ць на каня́ das Pferd bestigen*, aufs Pferd stigen*;

мяня́ць ко́ней die Pfrde wchseln;

вярхо́м на кані́ zu Pfrde;

2. шахм. Sprnger m -s, -, Rössel n -s, -;

ход каня́ Zug des Sprngers, Sprngerzug m -(e)s, -züge; Rösselsprung m -(e)s, -sprünge;

3. спарт. Pferd n, Sitpferd n, Puschenpferd;

до́ранаму каню́ ў зу́бы не глядзя́ць inem gschenkten Gaul sieht [schaut] man nicht ins Maul;

у каня́ чаты́ры нагі́, ды спатыка́ецца auch der Klügste kann inen Fhler mchen, nemand ist vllkommen [vollkmmen];

Трая́нскі конь das Trojnische Pferd

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)