ГІДРАФІ́ЛЬНАСЦЬ І ГІДРАФО́БНАСЦЬ,

характарыстыкі розных тыпаў узаемадзеяння рэчываў з вадой; прыватны выпадак ліяфільнасці і ліяфобнасці. Гідрафільнымі ці гідрафобнымі могуць быць розныя рэчывы, а таксама паверхні цвёрдых цел і тонкія слаі на мяжы падзелу фаз.

Гідрафільнасць уласцівая рэчывам, малекулы якіх утвараюць трывалыя каардынацыйныя і вадародныя сувязі з малекуламі вады. Асабліва выражана ў мінералаў з іоннай крышт. рашоткай (напр., карбанатаў, сілікатаў, глін). Гідрафобныя рэчывы (металы, парафіны, тлушчы, воскі і інш.) слаба ўзаемадзейнічаюць з вадой. Гідрафобнасць — прычына моцнага прыцяжэння ў вадзе паміж непалярнымі часціцамі, якое наз. гідрафобным узаемадзеяннем. Гідрафобным узаемадзеяннем абумоўлены: адсорбцыя паверхнева-актыўных рэчываў з водных раствораў на мяжы з паветрам, непалярнымі вадкімі ці цвёрдымі фазамі; экстракцыя непалярных рэчываў з вады і водна-арган. сумесей; міцэлаўтварэнне ў водных растворах многіх арган. рэчываў.

С.М.Ляшчоў, Я.М.Рахманько.

т. 5, с. 236

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ВО́ЎПАЎСКАЕ ВАДАСХО́ВІШЧА,

у Ваўкавыскім р-не Гродзенскай вобл., на р. Рось пры ўпадзенні р. Ваўпянка (бас. Нёмана). За 23 км на Пн ад г. Ваўкавыск, каля в. Воўпа. Створана ў 1955. Пл. 1,26 км², даўж. 5,6 км, найб. шыр. 0,85 км, найб. глыб. 5,4 м, аб’ём вады 2,3 млн. м³.

Катлавіна выцягнутая ў даліне. Ложа з мелкаводдзямі (больш за 60% плошчы), ёсць 9 астравоў агульнай пл. 3,3 га. Дно выслана пяском і глеем. Берагавая лінія 18 км, парэзаная, ёсць 2 залівы. Берагі абрывістыя, зах. выш. да 4 м, паўд. 1,5—2 м, пад хваёвым лесам, у вярхоўях забалочаныя, парослыя вольхай і вярбой. Ваганні ўзроўню вады да 0,5 м (перад разводдзем). Моцнапраточнае. Выкарыстоўваецца ў энергетыцы (Воўпаўская ГЭС), для арашэння і адпачынку.

т. 4, с. 280

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

акіянагра́фія

(ад акіян + -графія)

раздзел акіяналогіі, які вывучае памеры і глыбіню акіянаў і мораў, характар іх берагоў, будову дна, рух вады, цеплавыя, аптычныя і акустычныя з’явы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

арганалепты́чны

(ад орган + гр. leptikos = схільны браць або прымаць)

які выяўляецца пры дапамозе органаў пачуццяў, напр. смак, пах аб’ектаў знешняга асяроддзя (вады, паветра, ежы і інш.).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

гідратэ́рмы

(ад гідра- + -тэрмы)

гарачыя водныя растворы ў нетрах Зямлі, якія ўтвараюцца ў працэсе застывання магмы, выдалення вады з мінералаў у час перакрышталізацыі іх і інш.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

дэхлара́цыя

(ад дэ- + хлор)

1) выдаленне хлору з арганічных злучэнняў, якія змяшчаюць у сабе хлор;

2) ачышчэнне водаправоднай вады ад хлору, дзе ён застаецца пасля хларавання.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

тэрмасіфо́н

(ад тэрма- + сіфон)

сістэма ахаладжэння рухавікоў, у якой цыркуляцыя вады ў абалонках цыліндраў і ў радыятары абумоўліваюцца рознай іх гушчынёй у нагрэтым і ахалоджаным станах.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

фотабактэ́рыі

(ад фота- + бактэрыі)

бактэрыі, якія выдзяляюць рэчывы, што свецяцца пры злучэнні іх з кіслародам і служаць адной з прычын свячэння вады і рыб (гл. біялюмінесцэнцыя).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

цэ́льсій

[н.-лац. celsisus, ад A. Celsius = прозвішча шв. астранома і фізіка (1701—1744)]

тэрмометр са стоградуснай шкалой ад пункта раставання лёду да пункта кіпення вады.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

water​1 [ˈwɔ:tə] n.

1. вада́;

fresh/boiled/drinkingwater прэ́сная/гатава́ная/пітна́я вада́;

a piece of water вадаём;

the head of water напо́р вады́

2. pl.waters во́ды; мо́ра; акія́н;

across the waters за мо́рам, за акія́нам;

drink the waters піць лячэ́бныя во́ды (на курорце)

3. узро́вень вады́;

high water по́ўная вада́, прылі́ў;

low water ні́зкая вада́; адлі́ў

♦

spend money like water infml раскі́двацца грашы́ма;

still waters run deep ≅ ці́хая вада́ берагі́ рве;

be in/get into hot water;

be in low waters сядзе́ць на ме́лі;

by water па вадзе́;

keep one’s head above water адо́льваць ця́жкасці;

(like) water off a duck’s back infml як з гу́сі вада́

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)