duchowny

duchown|y

1. духоўны;

seminarium ~e — духоўная семінарыя;

2. ~y м. духоўная асоба; ксёндз; манах

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Мімоза ’(суб)трапічная расліна Mimosa pudica’, ’крыўдлівая, сарамлівая асоба’, ’ленкаранская акацыя, Caragana Lam.’ З рус. мимо́за ’тс’ (Крукоўскі, Уплыў, 88). Да мім (гл.). Матывацыя: пры дотыку да лісткоў яны згортваюцца, «мяняюць твар». Паводле формы — з лац. або франц. мовы (параўн. франц. plante mimeuse ’недатыка, незачэпа’).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Раздруе́ць ’растаць, раскіснуць’ (у адлігу), ’распаўнець’ (Юрч. СНЛ), раздруі́ць ’выклікаць дрыганне’ (Юрч. СНЛ), раздруі́цца ’размокнуць, раскіснуць ад вады’ (Юрч. СНЛ), друя ’распаўнелая асоба’ (Юрч. СНЛ). Паходжанне зыходнай формы (*друі́ць, *друя́ць?) няяснае, магчыма, да прасл. *drulʼati (ЭССЯ, 5, 132), параўн. серб.-харв. друљати ’хістаць; камячыць, мяць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

*Таўмы́га, тоўму́га ’бязрогая карова’, ’неахайны чалавек’ (ТС). Аналагічнае да ўкр. товпи́га ’тоўстая асоба’, рус. толпы́га (гл. таўпека), назоўнік з суф. ‑ыг‑а (з дыялектнай зменай ы > у) ад незахаванага дзеяслова, што ўзыходзіць да *tъlmiti ’сціскаць, душыць’. Да семантыкі параўн. таўка́ч ’бязрогая карова’ (ельск., Жыв. сл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

vociferous

[voʊˈsɪfərəs]

adj.

1) крыклі́вы; гарлапа́ністы; гаманкі́

a vociferous person — крыклі́вая асо́ба

2) гу́чны

vociferous cheers — гу́чныя во́клікі

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

персана́ж

(фр. personnage, ад лац. persona = асоба)

дзеючая асоба ў мастацкім творы, у жанравым жывапісе.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

персо́на

(польск. persona, ад лац. persona)

1) асоба (часцей у іранічным сэнсе) (напр. важная п., уласнай персонай — сам, асабіста);

2) асоба пры разліках абслугоўвання, пераважна за сталом (напр. накрыць стол на шэсць персон).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

даўнава́та, прысл.

Разм. Даволі даўно. А жыла асоба гэта Не сягоння, — даўнавата, Калі шмат было паэтаў, А паэзіі не надта. Крапіва. Тут Зося не была даўнавата, і таму нават знаёмы шэра-блакітны гмах здаўся ёй па-новаму прыгожым — асабліва стройным і дарагім. Карпаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

інспе́ктар, ‑а, м.

1. Службовая асоба, якая ажыццяўляе нагляд і кантроль за правільнасцю дзеянняў падведамных органаў і асоб. Інспектар лесааховы. Інспектар зарана. Санітарны інспектар. Фінансавы інспектар.

2. Памочнік дырэктара па выхаваўчай і навучальнай рабоце ў мужчынскіх навучальных установах дарэвалюцыйнай Расіі. Інспектар гімназіі.

[Ад лац. inspector — паглядальнік.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кантралёр, ‑а, м.

Службовая асоба, якая правярае каго‑, што‑н., кантралюе чыю‑н. дзейнасць. Кантралёр кіно. Кантралёр па зборцы трактароў. □ Калі кантралёр наблізіўся да маёра, які спаў, Таня адвяла яго працягнутую руку: — Не трэба, хай спіць. Білет у яго ў парадку. Даніленка.

[Фр. contrôleur.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)