блізкі прыметнік

  1. Які знаходзіцца, адбываецца на невялікай адлегласці.

    • Б. лес.
    • Жыць блізка (прыслоўе).

  2. Які аддзяляецца невялікім прамежкам часу.

    • Блізкае будучае.

  3. Які мае кроўныя сувязі; родны.

    • Б. сваяк.
    • Страціць блізкіх (назоўнік).

  4. Звязаны пачуццямі сімпатыі, дружбы, любві.

    • Блізкія адносіны.

  5. Падобны.

    • Блізкія па зместу творы.

  6. Добра вядомы, дарагі.

    • Здаецца блізкім той куток, дзе нарадзіўся і вырас.

|| памяншальная форма: блізенькі.

|| назоўнік: блізкасць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

унутраны прыметнік

  1. Які знаходзіцца ўнутры.

    • Унутраныя дзверы.
    • Унутраныя хваробы (органаў грудной і брушной поласці).

  2. пераноснае значэнне: Які складае змест, раскрывае саму глыбіню, сутнасць, душу каго-, чаго-н.

    • Унутранае чуццё.
    • Унутраная сувязь з’яў.
    • У. свет мастака.
    • У. голас (пераноснае значэнне: пра думкі).

  3. Які мае адносіны да жыцця ўнутры якой-н. арганізацыі, дзяржавы.

    • Унутраная палітыка.
    • Унутраная пазыка.
    • Правілы ўнутранага распарадку.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

ценявы прыметнік

  1. гл. цень.

  2. Які знаходзіцца ў цяні, слаба асветлены.

    • Ц. бок вуліцы.

  3. пераноснае значэнне: Адмоўны, неспрыяльны, непажаданы.

    • Ц. бок справы.
    • Ценявая эканоміка — гаспадарча-эканамічная нелегальная дзейнасць або дзейнасць, якая не ўлічваецца, з мэтай незаконнага атрымання даходаў.
    • Ценявы кабінет — група ўплывовых парламентарыяў, якая мае сваю праграму дзейнасці і прэтэндуе ў выпадку перамогі іх партыі на стварэнне новага ўрада.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

залежны прыметнік

  1. Які знаходзіцца ў залежнасці.

    • З. чалавек.
    • Залежныя краіны.

  2. Абумоўлены чым-н., які ўтрымлівае ў сабе залежнасць (у 2 знач.).

    • Залежнае становішча.

  3. Які выражае залежнасць (у 3 знач. і спецыяльны тэрмін).

    • Залежнае слова.

  4. У граматыцы: які мае адносіны да форм дзеяслова, якія абазначаюць, што суб’ект падвяргаецца дзеянню з боку аб’екта.

    • З. стан.
    • Дзеепрыметнік залежнага стану.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

асушы́ць, асушу́, асу́шыш, асу́шыць; асу́шаны; зак., што.

1. Зрабіць сухім. А. балота.

2. Выпіць тое, што змяшчаецца, знаходзіцца ў чым-н. (разм.). А. бакал.

◊

Асушыць вочы — перастаць плакаць (высок.).

Асушыць слёзы каму-н. — суцешыць (высок.).

|| незак. асу́шваць, -аю, -аеш, -ае і асуша́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. асушэ́нне, -я, н. і асу́шка, -і, ДМ -шцы, ж. (да 1 знач.; спец.); прым. асуша́льны, -ая, -ае (паводле 1 знач.; спец.). Асушальныя работы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс, часткова)

вы́есці, -ем, -есі, -есць; -едзім, -есце, -едуць; вы́еў, -ела; вы́еш; -едзены; зак., што.

1. З’есці ўнутраную частку чаго-н. В. начынку. Не варты выедзенага яйца (не мае ніякага значэння; разм.).

2. З’есці ўсё, што знаходзіцца ў чым-н. В. міску крупніку.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пашкодзіць, разбурыць чым-н. едкім. Кіслата выела дзірку ў тканіне. Дым выеў вочы (стала балюча глядзець ад дыму).

|| незак. выяда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс, часткова)

кра́йні, -яя, -яе.

1. Які знаходзіцца на краі чаго-н., найбольш аддалены. Крайняя хата ў вёсцы. Крайняя Поўнач.

2. Вельмі моцны, надзвычайны, выключны. Крайняя патрэба. Крайнія меры.

3. Найбольш непрымірымы, радыкальны (пра погляды, кірункі, палітычныя групоўкі і пад.). К. лібералізм. Крайнія погляды.

4. Які нельга адкладваць на потым, апошні (пераважна пра час). К. тэрмін.

◊

У крайнім выпадку — калі не будзе іншага выйсця.

Па крайняй меры — ва ўсякім выпадку, не менш чым.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс, часткова)

house​2 [haʊs] v.

1. даць жыллё, забяспе́чыць жыллём;

This block of flats can house 50 families. У гэтым доме могуць жыць 50 сем’яў.

2. прытулі́ць, даць прыту́лак;

The museum is housed in the former estate of the writer. Музей знаходзіцца ў былой сядзібе пісьменніка.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

іне́ртны

(лац. iners, -rtis)

1) які знаходзіцца ў стане спакою або руху, не падвяргаючыся ўздзеянню якой-н. знешняй сілы (напр. і-ая маса);

2) перан. вялы, бяздзейны, безыніцыятыўны (напр. і. чалавек).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

канцавы́, ‑ая, ‑ое.

Які знаходзіцца на канцы чаго‑н., з’яўляецца канцом. Канцавы прыпынак аўтобуса. □ Міхал з Антосем, як старыя, Займалі месцы канцавыя І іх трымаліся выключна. Колас. Да лесу ад Андрэя зусім блізка: ён жыў з самага краю Лонвы, яго хата была канцавая ў вёсцы. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)