бесказы́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.

Шапка без казырка, звычайна ў маракоў. Ідуць у белых бесказырках Па набярэжнай маракі. Звонак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

разбедава́цца, ‑бядуюся, ‑бядуешся, ‑бядуецца; зак.

Разм. Пачаць моцна бедаваць. — Эх ты, чалавек, на галаве шапка, — усміхнуўся Вульф, — чаго ты так разбедаваўся? С. Александровіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сла́бкі, ‑ая, ‑ае.

1. Які няшчыльна прылягае; завялікі (пра пояс, абутак, адзенне). Слабкая пятля. Слабкая шапка.

2. Нямоцна нацягнуты, слаба прыкручаны. Слабкая вяроўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

клабу́к

(ад цюрк. kalpak = шапка)

манаскі галаўны ўбор у выглядзе высокай цыліндрычнай шапкі з пакрывалам.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

малаха́й

(тат. malachai)

1) шапка з шырокімі навушнікамі, падбітая футрам;

2) шырокі кафтан без пояса.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

велікава́ты, ‑ая, ‑ае.

Крыху большы, чым патрэбна. Велікаваты каўнер. Велікаватая шапка. // Даволі вялікі. Я ўвайшоў у велікаваты пакой з крыху гарбатаю падлогаю пасярэдзіне. Пестрак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шахцёрка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.

Разм.

1. Жан. да шахцёр.

2. Брызентавы рабочы касцюм шахцёра, а таксама рабочая шапка шахцёра.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Кушне́рка ’мехавая шапка’ (Шат., Сцяшк. Сл., Нар. сл.). Да кушнер (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пістон 1, пісту͡он ’невялікі металічны каўпачок з выбуховым рэчывам у ружэйных патронах альбо снарадах’ (ТСБМ, Бес.). Відаць, праз рус. мову з франц. piston, якое з італ. pistone ’поршань’, ’таўкач, мяла’ < лац. pistāre ’таўчы’ (Фасмер, 3, 268). Сюды ж пістон ’шомпальная стрэльба’ (Касп.).

Пістон 2 ’белая конусавідная вастраверхая шапка з лямпа’ (Бяльк.), паўн.-усх. пістоны ’мэндлікі’ (КЭС), — у выніку семантычнага пераносу ’каўпачок у выглядзе шапачкі, шапкі’, параўн. польск. piston альбо kapiszon ’капюшон’ > ’шапка (конусавідная) > ’шапка мэндліка’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Папа́ха ’высокая футравая шапка’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ), ’круглая шапка з аўчыны’ (Сцяшк.). З рус. папа́ха ’тс’ (параўн. Крукоўскі, Уплыў, 74), дзе з азерб. papax ’тс’ (Радлаў, 4, 1207), якое выводзілася з чаркескага (Корш у Праабражэнскага, 2, 40; гл. яшчэ Фасмер, 3, 200).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)