Пістон 1, пісту͡он ’невялікі металічны каўпачок з выбуховым рэчывам у ружэйных патронах альбо снарадах’ (ТСБМ, Бес.). Відаць, праз рус. мову з франц. piston, якое з італ. pistone ’поршань’, ’таўкач, мяла’ < лац. pistāre ’таўчы’ (Фасмер, 3, 268). Сюды ж пістон ’шомпальная стрэльба’ (Касп.).
Пістон 2 ’белая конусавідная вастраверхая шапка з лямпа’ (Бяльк.), паўн.-усх. пістоны ’мэндлікі’ (КЭС), — у выніку семантычнага пераносу ’каўпачок у выглядзе шапачкі, шапкі’, параўн. польск. piston альбо kapiszon ’капюшон’ > ’шапка (конусавідная) > ’шапка мэндліка’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Папа́ха ’высокая футравая шапка’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ), ’круглая шапка з аўчыны’ (Сцяшк.). З рус. папа́ха ’тс’ (параўн. Крукоўскі, Уплыў, 74), дзе з азерб. papax ’тс’ (Радлаў, 4, 1207), якое выводзілася з чаркескага (Корш у Праабражэнскага, 2, 40; гл. яшчэ Фасмер, 3, 200).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лямцоўка ’шапка, капялюш, зроблены з лямцу’ (ТСБМ, Шат.). Да лямец 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Невідомка (ńauidomka) ’шапка-невідзімка’ (Вяр.). Ад невідомы ’нябачны’ (Нас.), да відзець (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
малаха́й, ‑я, м.
1. Шапка з шырокімі навушнікамі, падбітая футрам. Стары падняўся, надзеў малахай, развітаўся з усімі за руку. Навуменка.
2. Шырокі кафтан без пояса.
[Ад калм. махла.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Накалпа́к ’вузлом на патыліцы (пра манеру завязваць хустку)’ (Сцяшк. Сл., маладз., Янк. Мат.), нъкалпык ’тс’ (міёр., Нар. сл.), накалпа́к ’абы-як (завязваць хустку)’ (Жд. 2). Да каўпак ’высокая шапка’ (гл.), захаванне л пасля галоснага сведчыць аб параўнальна новым запазычанні з цюрк. (крым.- тат.?) kalpak ’шапка’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
streamer
[ˈstri:mər]
n.
1) вы́мпел -а m.
2) ша́пка f. (газэ́тны загало́вак)
3) паласа́ паўно́чнага зьзя́ньня
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
увагну́ты, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад увагнуць.
2. у знач. прым. Які мае паверхню з угінам; проціл. выпуклы. Увагнутае люстра. Шапка з увагнутым верхам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Schírmmütze
f -, -n фура́жка, карту́з, ке́пі, ке́пка; ша́пка (з брылём)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
пішча́ць несов. пища́ть;
◊ хто парася́ ўкраў, таму́ ў вуша́х ~чы́ць — посл. на во́ре ша́пка гори́т
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)