чырвонае рэчыва, якое змяшчаецца ў тлушчавых кроплях клетак зялёных водарасцей у раствораным стане.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
шмата́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што.
Разм. Моцна хістаць, трэсці; шкуматаць. Восеньскі вецер.. шматаў кусты за канавай, зрываў жоўтае і чырвонае ссохлае лісце.Быкаў.Здавалася.., нехта дужы шматае знадворку мокры брызент: шар-р-р!Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пурпуры́н
(ад лац. purpura = чырвоны колер)
арганічнае чырвонае фарбавальнае рэчыва, якое здабываецца з каранёў марэны; атрымліваецца акісленнем алізарыну.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
чырване́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак.
1. Станавіцца, рабіцца чырвоным.
На захадзе пачынала ч. неба.
2. Пакрывацца румянцам, станавіцца чырвоным ад прыліву крыві.
Ч. ад злосці.
3.перан. Саромецца.
Гаворыць няпраўду і не чырванее.
4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Вылучацца сваім чырвоным колерам, віднецца (пра што-н.чырвонае).
|| зак.счырване́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е (да 2 і 3 знач.) іпачырване́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ірдзе́ннеірдзе́нне, ‑я, н.
Чырвань, чырвонае ззянне, гарэнне. Паўстала з ірдзеннем суніц Радзімы зямля.Калачынскі.Я любаваўся прыгажосцю надсвіцязянскай восені — дарогай у залатым тунелі ліп і клёнаў, ірдзеннем рабінавых гронак на фоне свежай, зноў засеянай зямлі.Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Non quod candet ebur, nec quod rubet omne aurum
Не ўсё, што белае,слановая косць, не ўсё, што чырвонае,чырвонае золата.
Не всё, что бело, слоновая кость, не всё, что красно, червонное золото.
бел. Пан ‒ саломаю напхан. Не тое золата, што ў скрыначцы ляжыць. Не ўсё тое золата, што блішчыць.
рус. Не всё то золото, что блестит. Бело, да не серебро. Не всё то русалка, что в воду ныряет.
фр. Tout ce qui brille n’est pas or (Не всё золото, что блестит).
англ. All is not gold that glitters (He всё то золото, что блестит).
нем. Es ist nicht alles Gold, was glänzt (Не всё золото, что блестит).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
ruddy[ˈrʌdi]adj.
1. румя́ны;
ruddy cheeks румя́ныя шчо́кі
2.lit. чырво́ны;
ruddy skyчырво́нае не́ба
3.BrE, infml пракля́ты;
You ruddy liar! Ты пракляты лгун!
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
claret
[ˈklærət]1.
n.
1) клярэ́т -у m. (чырво́нае віно́)
2) цёмна-чырво́ны, барво́вы ко́лер
2.
adj.
барво́вы
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
ГАЛАБІЁНТЫ
[ад гала... + біёнт(ы)],
арганізмы, якія жывуць у перасоленых вадаёмах (напр., азёры Баскунчак, Эльтон; Мёртвае і Чырвонаем.). Найб. тыповыя галабіёнты — зялёная водарасць дуналіела, сіне-зялёная водарасць хлараглея, калаўротка Brachionus mülleri, рачок артэмія, лічынкі некат. насякомых і інш.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ака́ліна, ‑ы, ж.
Вокісел, які ўтвараецца на паверхні распаленага металу пры яго апрацоўцы. Жалезная акаліна. Пах акаліны. □ З кожнай хвілінай.. [жалеза] набывала новыя колеры, адценні: з распалена-белага ператварылася ў малінавае, пасля ў чырвонае, а яшчэ праз хвіліну пацямнела, пакрылася сіняй акалінай.Гамолка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)