Дэбю́т ’дэбют’ (БРС). Рус. дебю́т, укр. дебю́т. Першакрыніцай запазычання з’яўляецца франц. début ’тс’ (ад дзеяслова débuter ’выступаць, пачынаць, рабіць першы крок’; адсюль і франц. débutant ’дэбютант’ > рус. дебюта́нт > бел. дэбюта́нт, укр. дебюта́нт). Гл. Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 35–36; Фасмер, 1, 490. Рус. дебюти́ровать, бел. дэбютава́ць, укр. дебютува́ти адлюстроўваюць франц. débuter, ням. debütieren (< франц.). Гл. Фасмер, 1, 491.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
БІЖУТЭ́РЫЯ
(ад франц. bijouterie гандаль ювелірнымі вырабамі),
жаночыя ўпрыгожанні (пацеркі, брошкі, пярсцёнкі і інш.) з некаштоўных камянёў і металаў (шкла, пластмасы, латуні і інш.).
т. 3, с. 149
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГЕ́НРЫК ВАЛЕ́ЗЫ,
Генрых III Валуа (19.9.1551, г. Фантэнбло, Францыя — 2.8.1589), кароль польскі і вял. князь літоўскі [1574], кароль Францыі [з 1574]. Гл. ў арт. Генрых (франц. каралі).
т. 5, с. 158
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Бра. Рус. бра, укр. бра. Запазычанне з франц. мовы (франц. bras ’тс’, літаральна ’рука’). Фасмер, 1, 204; Шанскі, 1, Б, 183.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бо́нна ’нянька, якая вучыла дзяцей замежным мовам’ (БРС). Рус. бо́нна, укр. бо́нна. Запазычанне з франц. (можа, і праз ням. Bonne < франц.; Фасмер, 1, 192) bonne ’няня’ (а гэта ад франц. bonne ’добрая’). Гл. Шанскі, 1, Б, 164. Ці не сюды бо́нка ’палюбоўніца’ (Нас.)?
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
АСЕНІЗА́ЦЫЯ
(ад франц. assainissement),
спосаб ачысткі неканалізаваных населеных месцаў ад нечыстотаў і адкідаў. Уключае іх збор, часовае захоўванне, вываз у вызначаныя месцы, абясшкоджванне ці утылізацыю.
т. 2, с. 27
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АЖУ́Р
(ад франц. à jour скразны),
1) скразны разны, плецены арнамент у вязанні, вышыванні, разьбе, ювелірным вырабе, маст. ліцці і інш. 2) Тонкая карункавая тканіна.
т. 1, с. 149
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БУКЛЕ́Т
(ад франц. bouclette кольца),
від выдання, зробленага на адным аркушы паперы, сфальцаваным звычайна ў некалькі згібаў, без шыцця (кароткія даведнікі, рэкламныя праспекты і інш.).
т. 3, с. 325
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Газо́н (БРС). Рус. газо́н, укр. газо́н. Запазычанне ў рус. мове (на пачатку XVIII ст.) з франц. gazon ’тс’ (а гэта са ст.-в.-ням.). Гл. Фасмер, 1, 382 (некалькі іначай гісторыю франц. слова прадстаўляе Шанскі, 1, Г, 10). Не зусім ясна, як франц. слова трапіла ў бел. мову: праз якую мову-пасрэднік? Рудніцкі (785–786) для ўсіх гэтых слоў прымае як непасрэдную крыніцу франц. мову.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Барыка́да. Рус. баррика́да, укр. барика́да. Запазычанне з франц. мовы: франц. barricade ’тс’. Фасмер, 1, 128; Шанскі, 1, Б, 48 (там і храналагічныя даныя).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)