2. Ажыццяўляць ваенны нагляд у якіх-н. водах, плаваць з мэтай разведкі, аховы берагоў, правядзення асобных баявых дзеянняў і пад.
|| наз.крэ́йсерства, -а, н. (да 2 знач.); прым.крэ́йсерскі, -ая, -ае.
Крэйсерская эскадра.
○
Крэйсерская скорасць (спец.) — нармальная скорасць карабля або самалёта ў адрозненне ад максімальнай.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Вятры́ла ’ветразь’ (КСТ). Хутчэй за ўсё, як і ўкр.вітрило (Шаўчэнка), запазычана з рускай мовы. Рус.ветрило са ст.-слав.вѣтрило; параўн. балг.дыял.ве́трило, ветри́ло ’парус, ветразь’. Рус. дыял. назвы тыпу смал.ветри́ло ’прыстасаванне для аховы стога ад ветру’ сюды непасрэдна не адносяцца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Палі́цыя ’у дарэвалюцыйнай Расіі і капіталістычных краінах сістэма асобых органаў дзяржаўнага апарату для аховы існуючага парадку’ (ТСБМ). Праз рус.поли́ция або польск.policja з ням.Polizei ад лац.politīa: грэч.πολιτεία. У рус. мове таксама праз польскае пасрэдніцтва (гл. Праабражэнскі, 2, 93; Фасмер, 3, 310).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мамелю́к, ‑а, м.
1. Прадстаўнік ваеннафеадальнай касты ў Егіпце, заснавальнікамі якой былі рабы-чэркесы, што складалі з 13 ст. асабістую гвардыю султана.
2. Конны гвардзеец з асабістай аховы Напалеона Банапарта, набранай у час паходу на Егіпет.
[Фр. mameluk ад араб. mamelūk — нявольнік.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
капо́т1
(фр. capot)
адкідная металічная накрыўка для аховы розных механізмаў ад пылу, вільгаці (напр. к. аўтамабіля).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
commissioner
[kəˈmɪʃənər]
n.
1) ся́бра камісі́і (асабл. ура́давае)
2) каміса́р -а m.
the commissioner of public health — каміса́р ахо́вы здаро́ўя
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
БАРСУКО́Ў Міхаіл Іванавіч
(11.1.1890, Масква — 5.4.1974),
гісторык медыцыны, адзін з першых арганізатараў аховы здароўя ў СССР, дзярж. дзеяч Беларусі. Праф. (1952). Скончыў Маскоўскі ун-т (1914). Кіраўнік Медыка-сан. аддзела Петраградскага ВРК (1917). Удзельнік стварэння Чырв. Крыжа (1918). У 1924—30 нарком аховы здароўя БССР, адначасова на мед. ф-це БДУ. З 1945 на навук. рабоце. Навук. працы па гісторыі і тэорыі аховы здароўя ў СССР, гісторыі ваен. медыцыны, Чырв. Крыжа.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Саніта́р ’асоба малодшага медыцынскага персаналу ў лячэбных установах, якая даглядае хворых і раненых, сочыць за чысцінёй у палатах і пад.’ (ТСБМ). З рус.санита́р ’тс’ (Крукоўскі, Уплыў, 89), якое, магчыма, з франц.sanitaire ’які мае дачыненне да аховы здароўя’ з дапамогай суф. ‑ар‑ (Гараеў, 451; Фасмер, 3, 557).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
баражы́раваць
(ад фр. barrage = перашкода, загарода)
патруляваць на самалётах над пэўным раёнам для аховы аб’ектаў ад авіяцыі праціўніка.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)