палаві́чышча

1. Зжатае поле, на якім расла палавіца-пшаніца (полба, аржа) (Нас.).

2. Зерне наогул (Зах. Бел. Др.-Падб.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

права́лле

1. Прорва, праваліна паміж гор (Чэр. Бяльк.).

2. Правал, выпадзенне грунту; западзенне мяккага грунту ў ямцы (Нас., Слаўг.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

сянні́ца

1. Хлеў для сена (Кап., Нас., Слаўг.). Тое ж сяльні́к (Ветк.).

2. Месца, дзе стаяў сянны хлеў (Слаўг.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

◎ Кру́нуць 1 ’каркнуць’ (Нас.). Балтызм. Да літ. krunkti ’каркаць’.

◎ Кру́нуць 2 ’выпіць залпам’ (Нас.). Відаць, да клюнуць ’тс’. Гукапераймальнае. Параўн. глюкаць, клюкаць ’піць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Няста́ча ’недахоп, адсутнасць чаго-небудзь’ (ТСБМ), няста́так (нестатокъ) ’тс’ (Нас., Сл. ПЗБ), неста́тачны (нестаточный) ’недастатковы; нязбыўны’ (Нас.). Да стачыць ’быць дастатковым’, статак (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пабо́жны ’багабаязны, міласэрны’ (Нас.), ’памяркоўны, невялікі ў сэнсе цяжкасці’ (Бяльк.), пабо́жнасць ’набажнасць’ (Нас., Гарэц.). Запазычанне з польск. pobożny, pobożność, аб чым сведчыць націск.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Муду́р ’фанабэрысты, пыхлівы’, ’упарты, выдумляльнік’ (Нас., Гарэц.), мудуроўны ’фанабэрысты’ (Нас.). Балтызм. Параўн. літ. mudrùs ’слаўны, хвацкі, зухаваты’, ’бадзёры, бойкі’, mùdrinti ’упрыгожваць, выстройваць, прыбіраць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Нарыхтава́ць ’падрыхтаваць’ (Нас., ТСБМ), нарухтава́ць ’тс’ (Гарэц.), нарыхтава́цца ’падрыхтавацца’ (Нас., Сл. ПЗБ), нарухтава́цца ’падрыхтавацца і чакаць толькі моманту, каб пачаць’ (Мядзв.). Гл. рыхтава́ць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Відзь (часціца) ’ж, аднак’ (Нас.) запазычана з рус. ведь ’тс’ (< ст.-рус. вѣдь, ст.-слав. вѣдѣ). Сюды ж відзь жа ’аднак жа’ (Нас.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прыхі́лак ’прыстанішча, прытулак’ (Нас.), таксама прыхі́лле, прыхі́лішча ’прытулак, прыстанне’ (Нас.; кобр., Рам.; Кос.), прыхі́лле ’франтон’ (жабін., ДАБМ). Суфіксальныя дэрываты ад прыхілі́ць < хілі́ць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)