ГІПАТЭРМА́ЛЬНЫЯ РАДО́ВІШЧЫ,
радовішчы карысных выкапняў, якія ўтварыліся з гарачых мінер. раствораў у нетрах зямлі на глыб. да 10 км пры высокім ціску і т-ры больш за 300 °C. Пры адсутнасці непасрэднай сувязі паміж т-рай і глыбінёй рудаадкладання выкарыстоўваецца паняцце «высокатэмпературныя радовішчы».
У.Я.Бардон.
т. 5, с. 254
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Дуна́й агульная назва вялікай ракі ў беларусаў’ (Яшкін), рус. дыял. дуна́й ’ручаёк з-пад зямлі’, укр. дуна́й ’разліў вады’, польск. дыял. dunaj ’далёкая незнаёмая рака, мора’. Ад уласнай назвы ракі Дунай; гл. Фасмер, 1, 553 (да тлумачэння ўласнай назвы Дунай гл. Трубачоў, Эт. сл., 5, 156–157). Параўн. яшчэ Брукнер, 103.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пло́зы ў песні: Ой, пайду я каля лозы, аж mcm арэ мілы плазы… (навагр., Дзмітр.). Гэта варыянт песні “Ой, пайду я каля луга, там мой мілы арэ плугам”. Лексема плазы ўтварылася пры ад’ідэацыі плуг‑сім і польск. pląsy ’поласы’ (гл. пачассі ’кавалак ворнай зямлі’) і пад уплывам рыфмы: лозы — плазы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ры́ться несов.
1. (копаться) капа́цца;
ры́ться в земле́ капа́цца ў зямлі́;
2. (перебирать, разыскивая, изучая) капа́цца; (о животных) ры́цца;
ры́ться в кни́гах капа́цца ў кні́гах;
3. (шарить, искать) шука́ць;
ры́ться в карма́нах шука́ць у кішэ́нях.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
анама́лія
(гр. anomalia = няроўнасць)
адхіленне ад нармальнага, агульнапрынятага, ненармальнасць (напр. а. ў развіцці арганізма);
магнітная а. — адхіленне магнітнай стрэлкі пад уплывам скрытых у зямлі пакладаў жалеза.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
гідратэ́рмы
(ад гідра- + -тэрмы)
гарачыя водныя растворы ў нетрах Зямлі, якія ўтвараюцца ў працэсе застывання магмы, выдалення вады з мінералаў у час перакрышталізацыі іх і інш.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
трыя́с
(гр. trias = тройца, траістасць)
першы з трох перыядаў мезазою ў геалагічнай гісторыі Зямлі, які пачаўся 230 млн. гадоў таму назад і працягваўся 35 млн. гадоў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
эро́зія
(лац. erosio = раз’яднанне)
1) разбурэнне паверхні зямлі вадой, ветрам (напр. э. глебы);
2) разбурэнне паверхні металаў (іржаўленне, акісленне);
3) мед. утварэнне язваў на паверхні эпітэлію.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
эфузі́ўны
(ад лац. effusio = разліванне)
вывержаны;
э-ыя пароды — магматычныя горныя пароды, якія ўтварыліся ў выніку застывання лавы на паверхні Зямлі (андэзіт, базальт, абсідыян і інш.).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
атмасфе́ра ж., в разн. знач. атмосфе́ра;
а. Зямлі́ — атмосфе́ра Земли́;
а. спачува́ння — атмосфе́ра сочу́вствия;
ця́жкая а. — тяжёлая атмосфе́ра;
ціск у 20 ~фе́р — давле́ние в 20 атмосфе́р;
◊ разрадзі́ць ~ру — разряди́ть атмосфе́ру;
а. абвастры́лася — атмосфе́ра накали́лась
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)