карне́т 1, ‑а, М ‑неце, м.
Першы афіцэрскі чын у кавалерыі і пагранічным войску дарэвалюцыйнай рускай арміі, роўны падпаручніку пяхоты. // Асоба, якая мела гэты чын.
[Ад фр. cornette — сцяг.]
карне́т 2, ‑а, М ‑неце, м.
Духавы медны музычны інструмент у выглядзе ражка.
[Ад лап. cornet — ражок.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кур’е́р, ‑а, м.
1. Пасыльны ва ўстанове, які разносіць дзелавыя паперы. Кур’ер рэдакцыі.
2. Службовая асоба, якая развозіць спешныя даручэнні. — Абавязак кур’ера быць аператыўным, загады выконваць бездакорна. Васілевіч.
•••
Дыпламатычны кур’ер — супрацоўнік Міністэрства замежных спраў, які перавозіць дыпламатычную пошту.
[Фр. courrier.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
маркёр 1, ‑а, м.
Асоба, якая прыслужвае і вядзе падлік пры гульні ў більярд.
[Фр. marqueur.]
маркёр 2, ‑а, м.
Спец. Прыстасаванне, якім праводзяцца пасяўныя або пасадачныя разоркі ці радкі. Прайшліся [жанкі] па ўчастку маркёрам, спачатку ўздоўж, а потым упоперак. Кулакоўскі.
[Фр. marqueur.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сакрэ́тнік, ‑а, м.
1. Род пісьмовага стала з адкідной дошкай і шуфлядкамі для папер.
2. Разм. Чалавек, які выконвае сакрэтнае даручэнне. Казюк пачаў нават страляць. Але сакрэтнікі не паддаліся і паставілі на сваім... Чарот. // Асоба, якая любіць сакрэтнічаць.
[Фр. secrétaire.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кры́тык
(гр. kritikos = які асуджае)
1) асоба, якая аналізуе, ацэньвае што-н. дзейнасць, паводзіны і інш.;
2) асоба, якая прафесійна займаецца крытыкай твораў літаратуры, мастацтва і навукі або канцэртаў, мастацкіх выставак.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Сінаго́га ‘яўрэйскі малельны дом’ (ТСБМ), сынаго́га ‘тс’ (Ласт.), ‘важная асоба’ (Байк. і Некр.). Ст.-бел. синагога (синакгогия, сынакгокга, пал. XVIII ст.) з ст.-польск. synagoga, якое з XV ст. праз лац. synagóga ад грэч. συναγωγή (Булыка, Лекс. запазыч., 181).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
kreatura
ж.
1. нягоднік; жывёліна;
nędzna kreatura — нікчэмная асоба (істота); нікчэмнасць;
2. уст. крэатура; стаўленік
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Во́сцеж выкл. (2‑я асоба мн. л.) (Нас.) «Восцеж вам на закуску!» З вось + те і часц. ж, дзе це (< те) — канчатак 2‑й асобы мн. л. загаднага ладу, як у рус. нуте, полноте і г. д. (Фасмер, 4, 34).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ле́ктар ’той, хто чытае лекцыі’, ст.-бел. лекторъ (з XVII ст.) запазычана са ст.-польск. lektor ’асоба, якая каму-небудзь голасна чытае’, ’прафесар’. Да лац. lēctor ’той, хто чытае’ < legere ’чытаць’ (Слаўскі, 4, 136; Булыка, Лекс. запазыч., 159). Гл. яшчэ лекцыя.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пералю́бка (піралю́бка) ’асоба, якая парушае шлюбную вернасць’ (слаўг., Нар. словатв.). Укр. перелю́б(ки) чини́ти ’пралюбадзейства рабіць з кім-небудзь’, серб.-харв. пр́љуб(а), макед. прељуба, ’тс’. Відаць, са ст.-слав. прѣлюбы дѣяті, творити ’тс’. Суфікс ‑ка, як у лю́бка 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)