ма́гія, -і, ж.

Сукупнасць дзеянняў і слоў здольных рабіць уплыў на прыроду, людзей з дапамогай звышнатуральных сіл.

Белая магія — паводле сярэдневяковых уяўленняў: чараўніцтва пры дапамозе Боскіх сіл.

Чорная магія — паводле сярэдневяковых уяўленняў: чараўніцтва, якое тлумачыцца ўдзелам і дапамогай пякельных сіл.

|| прым. магі́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

развед...

Першая састаўная частка складаных слоў са знач.:

1) які мае адносіны да разведкі (у 1 знач.), напр., разведпошук;

2) які мае адносіны да разведкі (у 2 знач.), напр.: разведгрупа, разведдазор, разведузвод;

3) які мае адносіны да разведкі (у 4 знач.), напр.: разведслужба, разведцэнтр, разведшкола.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

рыба...

Першая частка складаных слоў са знач.:

1) які мае адносіны да рыбы, яе лоўлі, да развядзення, апрацоўкі рыбы, напр.: рыбаапрацоўка, рыбаахова, рыбагадавальнік, рыбагаспадарка, рыбаедны, рыбалакацыя, рыбапрамысловы;

2) які мае адносіны да рыбы (у 2 знач.), да рыбных прадуктаў, напр.: рыбавяндлярны, рыбазасольны, рыбакансервы, рыбамаразільны, рыбапрадукты.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

супер...

Першая састаўная частка складаных слоў якая ўтварае:

1) назоўнікі са знач. павышанасці якасці або ўзмацнення дзеяння, напр.: супертанкер, суперцэмент, суперэкспрэс;

2) назоўнікі са знач.: які знаходзіцца на паверхні чаго-н., напр.: супервокладка, суперінфекцыя;

3) прыметнікі са знач. высокай ступені прыкметы, напр.: суперсучасны, супермодны, суперэластычны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

трох...

Першая састаўная частка складаных слоў са знач.:

1) які складаецца з трох частак, адзінак; які мае тры аднолькавыя прыкметы, уласцівасці, напр.: трохгаловы, трохгранны, трохдзённы, трохколавы, трохмесны, трохпакаёвы, трохствольны, трохступеньчаты, трохтактны, трохфазны, трох’ярусны;

2) трайны па масе, часе, аб’ёме і пад., напр.: трохгадзінны, трохдзённы, трохтонны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сло́ва ср., в разн. знач. сло́во;

пара́дак слоў у ска́зе — поря́док слов в предложе́нии;

зразуме́ць без слоў — поня́ть без слов;

сказа́ць патрэ́бнае с. — сказа́ть ну́жное сло́во;

ад яго́ с. не пачу́еш — от него́ сло́ва не услы́шишь;

прыго́жыя ~вы — краси́вые слова́;

культу́ра с. — культу́ра сло́ва;

заклю́чнае с. — заключи́тельное сло́во;

с. го́нару — сло́во че́сти;

ва́жкае с. — ве́ское сло́во;

друкава́нае с. — печа́тное сло́во;

загало́вачнае с. — загла́вное сло́во;

крыла́тыя ~вы — крыла́тые слова́;

пабо́чнае с.грам. вво́дное сло́во;

жыво́е с. — живо́е сло́во;

стрыма́ць (сваё) с. — сдержа́ть (своё) сло́во;

уста́віць с. — вста́вить сло́во;

ні с. — ни сло́ва;

даць с. — дать сло́во;

глыта́ць ~вы — глота́ть слова́;

адны́м ~вам — одни́м сло́вом;

то́лькі ~вы — то́лько слова́;

на ~вах — на слова́х;

сваі́мі ~вамі — свои́ми слова́ми;

у адно́ с. — в одно́ сло́во;

с. ў с. — сло́во в сло́во;

с. за с. — сло́во за́ слово;

у двух ~вах — в двух слова́х;

ве́рыць на с. — ве́рить на́ слово;

лаві́ць на ~ве — лови́ть на сло́ве;

з чужы́х слоў — с чужи́х слов;

слоў не хапа́е — слов не хвата́ет;

не знахо́дзіць слоў — не находи́ть слов;

без лі́шніх слоў — без ли́шних (да́льних) слов;

до́брага сло́ва не варт — до́брого сло́ва не сто́ит;

кі́даць (пуска́ць) ~вы на ве́цер — броса́ть слова́ на ве́тер;

па апо́шнім ~ве тэ́хнікі — по после́днему сло́ву те́хники;

успаміна́ць (паміна́ць) до́брым ~вам — помина́ть до́брым сло́вом;

сказа́ць сваё с. — сказа́ть своё сло́во;

на па́ру слоў — на па́ру слов;

набо́р слоў — набо́р слов;

двух слоў не звя́жа — двух слов не свя́жет;

слоў няма́вводн. сл. слов нет;

браць с. наза́д — брать слово обра́тно (наза́д);

дар ~ва — дар сло́ва;

гаспада́р свайго́ ~ва — хозя́ин своего́ сло́ва;

з пе́ршага ~ва — с пе́рвого сло́ва;

кі́дацца ~вамі — броса́ться слова́ми;

трыма́цца на чэ́сным ~ве — держа́ться на че́стном сло́ве;

закі́нуць с. — замо́лвить сло́во;

цвёрдае с. — твёрдое сло́во;

апо́шняе с. — после́днее сло́во;

чэ́снае с. — че́стное сло́во;

за ~вам (па с.) у кішэ́нь (кішэ́ню) не ла́зіць — за сло́вом в карма́н не лезть;

ад слоў да спра́вы — от слов к де́лу;

ад с. да с. — от сло́ва к сло́ву;

не дабі́цца с. — не доби́ться сло́ва;

гульня́ слоў — игра́ слов;

у по́ўным сэ́нсе с. — в по́лном смы́сле сло́ва;

у прамы́м сэ́нсе с. — в прямо́м смы́сле сло́ва;

залаты́я ~вы — золоты́е слова́;

забаўля́цца ~вамі — игра́ть слова́ми;

з пе́сні с. не вы́кінешпосл. из пе́сни сло́ва не вы́кинешь;

с. не верабе́й, вы́леціць — не зло́вішпосл. сло́во не воробе́й, вы́летит — не пойма́ешь;

не ка́жучы благо́га с. — не говоря́ дурно́го сло́ва;

успо́мні (успо́мніш, успо́мніце) маё с. — попо́мни (попо́мнишь, попо́мните) моё сло́во

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ды́кцыя

(лац. dictio)

вымаўленні; выразнасць у вымаўленні слоў і складоў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

метэа-

[ад метэа(ралагічны)]

першая састаўная частка складаных слоў, якая выражае паняцце «метэаралагічны».

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

мело́дыя, ‑і, ж.

1. Заканамерная паслядоўнасць гукаў, якая ўтварае пэўнае музычнае адзінства; напеў, матыў. Павольная, поўная велічнай гармоніі мелодыя гучыць у зале. Мележ. Слоў яшчэ не было — нараджалася адна мелодыя, але за ёй павінны былі з’явіцца і словы. Хадкевіч. Над рэчкай плыла мелодыя нейкай вельмі знаёмай песні. Асіпенка.

2. Музыкальнасць, меладычнасць. Мелодыя верша. □ І заснеш пад мелодыю слоў Сном аратага — ціхім, шчаслівым. Будзеш сніць аб прасторах палёў, Аб сваіх пазалочаных нівах. Тарас.

[Ад грэч. melōdia — напеў, песня.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

не́ма, прысл.

1. Дзіка, роспачна (крычаць, галасіць, раўці і пад.). — Давай грошы! Аддай мае грошы! — нема крычаў Яўхім. Колас. [Дзядзька Вінцук:] — Хворыя паўскоквалі з ложкаў і нема крычалі. Машара. Пакараў даў газ, прытрымаў тармазы, і рухавік нема завыў, а потым з неймавернай сілай ірванулася пад самалёт роўным шэрым палатном узлётная паласа. Алешка.

2. Моўчкі, без слоў. Людзі стаялі і нема дзівіліся на цяжкую салдацкую працу. Лынькоў. [Цётка Марыля] не галасіла, як старая маці, а енчыла нема, без слоў. Якімовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)