прыклані́ць, ‑кланю, ‑клоніш, ‑клоніць; зак., што.

Разм. Схіліць, нахіліць, прыгнуць. Хлопчык слова не прароніць, Дзеду ў вочы ён глядзіць І галоўку чуць прыклоніць, Не варушыцца, маўчыць. Колас. Жонка .. [Тараса] ўгледзела, узрадавалася, нешта пытае, а ён, хмуры, як лес у буру, пайшоў проста к нябожчыцы, прыкланіў калені. Нікановіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прытры́зніцца, ‑нюся, ‑нішся, ‑ніцца; зак.

Здацца, паказацца ва ўяўленні, у сне. Перш прытрызнілася мора, а разам з ім і апошнія хвіліны на кацеры, што ішоў на дно. «Беларусь». / у безас. ужыв. Не, мне не прытрызнілася: я чуў, як за дзвярамі твой голас настойліва паўтараў слова «пусціце!» Скрыган.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

табу́, нескл., н.

1. У першабытных пародаў — рэлігійная забарона на якое‑н. слова, дзеянне, прадмет, за парушэнне якой вінаваты нібыта караецца звышнатуральнымі сіламі. // перан. Наогул пра што‑н. забароненае.

2. У лінгвістыцы — забарона на ўжыванне пэўных слоў, абумоўленая сацыяльна-палітычнымі, гістарычнымі, культурнымі, этычнымі або эмацыянальнымі фактарамі.

[Палінезійскае.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чарця́ка, ‑і, ДМ ‑у, Т ‑ам, м.; ДМ ‑цяцы, Т ‑ай (‑аю), ж.

Разм. Тое, што і чорт (ужываецца як фамільярна-грубаватае слова-зваротак). — Часам так схаваецца, чарцяка [грыб], што ўсё лісце пераграбеш — няма. Сачанка. [Андрэй Чарныш:] — Ах ты, чарцяка, думаю, а самому чамусьці дужа радасна стала. Марціновіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гало́ўнае н

1. Háuptsache f -, -n;

засяро́дзіцца на гало́ўным sich auf das Wíchtigste [Wésentliche] konzentríeren;

гэ́та гало́ўнае das ist die Háuptsache;

2. у знач пабочн. слова vor állem

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

му́сіць

1. (быць абавязаным зрабіць што-н) müssen*, sóllen*;

ты му́сіш гэ́та вы́канаць du musst das erfüllen;

2. у знач пабочн. слова (мабыць, напэўна) vielléicht; ánschéinend; wahrschéinlich

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

ула́да ж., в разн. знач. власть; (господство — ещё) влады́чество ср.;

вае́нныя ўла́ды — вое́нные вла́сти;

мясцо́вая ўла́да — ме́стная власть;

у. старшыні́ — власть председа́теля;

бацько́ўская ўла́да — роди́тельская власть;

у. сло́ва — власть сло́ва;

перавышэ́нне ўла́ды — юр. превыше́ние вла́сти;

пад ~дай Ры́ма — под вла́стью (влады́чеством) Ри́ма;

◊ стра́ціць ~ду над сабо́й — потеря́ть власть над собо́й;

стырно́ ўла́ды — выс. бразды́ правле́ния;

узя́ць ~ду — встать у вла́сти

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

ула́сны в разн. знач. со́бственный;

у. дом — со́бственный дом;

мадэ́ль ~най канстру́кцыі — моде́ль со́бственной констру́кции;

ва ўла́сным сэ́нсе сло́ва — в со́бственном смы́сле сло́ва;

~ная вага́ — со́бственный вес;

○ ~нае імя́ — со́бственное и́мя;

у. карэспандэ́нт — со́бственный корреспонде́нт;

◊ ~най асо́бай (персо́най) — со́бственной персо́ной;

на ўла́снай спі́не (пазна́ць, адчу́ць што) — на со́бственной спине́ (узна́ть, испыта́ть что);

вучы́цца на ўла́сных памы́лках — учи́ться на со́бственных оши́бках

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

піса́цца, пішуся, пішашся, пішацца; незак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.) Ужывацца на пісьме; перадавацца на пісьме пэўным чынам. На канцы слова «вугаль» пішацца мяккі знак. □ Падыходзіў бліжэй дзядзька Антось, і мужчыны наладжвалі вучням і дарэктару «экзамент». Пыталіся, як пішацца тое ці іншае слова. С. Александровіч.

2. безас. Разм. Аб магчымасці або жаданні пісаць. Пісалася добра, Бо золкі Дождж рытм адбіваў. Калачынскі.

3. Уст. Лічыцца кім‑, чым‑н., называць сябе як‑н. у дакументах, афіцыйных паперах. — Ты як пішашся: па бацьку ці па матцы? — запытаўся .. [старшыня]. Якімовіч.

4. Разм. Запісвацца, уступаць. Адзін за адным каралінцы пачалі пісацца ў калгас. Сабаленка.

5. Зал. да пісаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цю́цька, ‑і, м.

Разм.

1. Сабака. Саломінка то пакручвалася перад сабачым носам, то спрытна ўцякала ад выскаленай пысы, а цюцька бег ды бег, брахаў і брахаў да хрыпаты. Лужанін. // Ласкавы зварот да сабакі. Сабакі хутка ачухаліся. Перасталі яе чапаць. — Цюцькі... Цюцькі... — прагаварыла.. [Фрося] з дакорам. Бядуля.

2. Ужываецца звычайна ў параўнальных выразах са значэннем слова сабака. — З-замерзла я, Толік, як цюцька! — засмяялася Люда. — І ніяк не сагрэцца. Брыль. Мокрыя, як цюцькі, вылезлі мы на бераг. Якімовіч.

3. Ужываецца як лаянкавае слова. — Цяпер тут, брат, гіцаль люцейшы за Мухеля. Адстаўны падпалкоўнік.. Цюцька, якіх свет не бачыў, — дадаў Якаў Гошка. Грахоўскі. «Які ты пан? Ты цюцька руды!» — Так пачыналася пісьмо. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)