узвалі́ць, ‑валю, ‑валіш, ‑валіць; зак., каго-што на каго-што.
1. Падняўшы што‑н. (звычайна цяжкае, грувасткае), пакласці, нагрузіць, наваліць. Узваліць мех на спіну. Узваліць куфар на воз. □ Сашка ўзваліў па плечы лодку, Вадзік узяў вёслы і вуды, і яны падаліся да возера. Гамолка. Чалавек дваццаць сялян, узваліўшы невад на сані, выходзіць на затокі. Колас. Павярнуўся [вознік], выскраб з-пад сябе сена і ўсё ўзваліў на Раю. Новікаў.
2. перан. Разм. Прымусіць выконваць якую‑н. работу, абцяжарыць работай. [Заранік:] — Мала паездак, дык на мяне яшчэ і сельгасаддзел узвалілі. Хадкевіч.
3. перан. Незаслужана абвінаваціць у чым‑н., прыпісаць каму‑н. што‑н. ганебнае. [Языковіч] узваліў на Зіну Дарошка бадай усю віну за недахопы ў брыгадзе. Кавалёў.
•••
Узваліць на плечы каго, чые, каму — тое, што і ускласці на плечы каго, чые, каму (гл. ускласці).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паздава́ць, -даю́, -дае́ш, -дае́; -даём, -даяце́, -даю́ць; зак.
1. каго-што. Здаць, перадаць куды-н., каму-н. усё, многае ці ўсіх, многіх.
П. кнігі ў бібліятэку.
2. што. Здаць у часовае карыстанне ўсё, многае.
П. кватэры кватарантам.
3. што. Раздаць усе карты ў гульні.
4. што. Здаць іспыты.
П. экзамены.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
забарані́ць, -раню́, -ро́ніш, -ро́ніць; -ро́нены; зак.
1. каму што або з інф. Не дазволіць што-н. рабіць.
З. курэнне.
З. ірваць кветкі на клумбах.
2. што. Прызнаўшы грамадска шкодным, непатрэбным, не дапусціць да прымянення, карыстання.
З. прапаганду вайны.
З. азартныя гульні.
|| незак. забараня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. забаро́на, -ы, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
дапячы́, -пяку́, -пячэ́ш, -пячэ́; -пячо́м, -печаце́, -пяку́ць; дапёк, -пякла́, -ло́; -пячы́; -пе́чаны; зак.
1. Скончыць пячы, давесці да поўнай гатоўнасці.
Д. хлеб.
2. чаго. Спячы дадаткова.
Д. бліноў.
3. перан., каму і без дап. Вывесці з раўнавагі; даняць.
Сваімі дакорамі і папрокамі ён усім дапёк.
|| незак. дапяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
вінава́ты, -ая, -ае; -ва́т, -а.
1. Які правініўся ў чым-н., зрабіў злачынства.
Прызнаць вінаватым.
В. ў крадзяжы.
Я вінавата перад вамі.
2. поўн. ф. Які выяўляе ўсведамленне сваёй віны.
В. голас.
Вінавата (прысл.) паглядзець.
3. Які вінен каму-н., мае доўг.
Я яму в. трыццаць рублёў.
|| наз. вінава́тасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
гарну́цца, гарну́ся, го́рнешся, го́рнецца; гарні́ся; незак.
1. да каго-чаго. Пяшчотна туліцца, лашчыцца.
Г. да мацеры.
2. перан. Старацца быць бліжэй да каго-н., сімпатызуючы каму-н. або маючы на ўвазе якую-н. выгаду.
Г. да дзяўчыны.
Радня да радні горнецца.
3. Мець ахвоту да чаго-н.
Г. да працы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
абяца́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак. і незак., каго-што і з інф., каму.
1. Даць (даваць) якое-н. абяцанне.
Абяцалі прыняць на працу.
2. незак. Падаваць надзеі на што-н., выклікаць якія-н. спадзяванні.
Вечар абяцае быць цёплым.
|| зак. таксама паабяца́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны (да 1 знач.; разм.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
паслу́га, -і, ДМ -лу́зе, мн. -і, -лу́г, ж.
1. Дзеянне, якое прыносіць карысць, дапамогу іншаму.
Сяброўская п.
Прапанаваць свае паслугі.
Мядзведжая п. (няўмелая дапамога, паслуга, якая прыносіць толькі шкоду).
2. мн. Бытавыя выгоды, якія даюцца каму-н.
Усе віды паслуг.
Бюро добрых паслуг.
Камунальныя паслугі (водаправод, асвятленне і пад.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
перада́ча, -ы, мн. -ы, -да́ч, ж.
1. гл. перадаць.
2. Тое, што перадаецца па радыё, тэлебачанні.
Музычная п.
Слухаць перадачу па радыё.
3. Прадукты харчавання, рэчы, якія перадаюцца каму-н. (напр., хвораму ў бальніцу).
Прынесці перадачу хвораму.
4. Механізм, які перадае рух ад адной часткі прыстасавання да другой.
Зубчастая п.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ува́га, -і, ДМ ува́зе, ж.
1. Сканцэнтраванасць думак ці зроку, слыху на чым-н.
Звярнуць увагу на што-н. Аднесціся з увагай.
Удзяліць увагу каму-н. Браць пад увагу.
У цэнтры ўвагі.
Увазе слухачоў! (г. зн. слухачы, звярніце ўвагу).
2. Клапатлівыя, чулыя адносіны да каго-, чаго-н.
Сяброўская ў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)