Ärmel

m -s, - рука́ў (вопраткі)

das lässt sich nicht aus dem ~ schütteln — гэ́та спра́ва нялёгкая

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Ато́ка ’рукаў ракі’ (Касп., Яшкін), ’востраў’ (Яшкін. дыс.), ст.-бел. отокъ ’тс’. Рус. дыял. ото́к ’тс’, ото́ка ’нізіна; сажалка’, польск. otok ’востраў’ (Нітшэ, 198, 298), ст.-польск. otok ’рака’, ’луг, абкружаны вадой’, otoka ’частка лесу з пасекай’. Серб.-харв. о̏ток ’востраў’, о̏тока ’рукаў ракі’ (Шутц, Geogr., 69, 71, 80), балг. дыял. оток ’ручай’ (ZfslPh, 9, 37), славен. otòk ’востраў’. Ст.-слав. отокъ ’тс’, ст.-рус. отокъ ’востраў’, ’мыс’, ’край’. Абодва сучасныя беларускія значэнні да праслав. *tek‑/tok‑, але ў значэнні ’рукаў ракі’, відаць, з прэфіксам otъ‑ (*ototok‑a), а ў значэнні востраў з прэфіксам o(b)‑, у першым выпадку — ’тое, што адцякае’ (параўн. пратока, прытока), а ў другім — ’тое, што абкружае’ (параўн. атачыць). Думка Блесэ, SB, V, 8, пра запазычанне з балтыйскай гэтага слова (параўн. літ. дыял. ãttaka(s), лат. attaka ’рукаў ракі, востраў’) выклікае абгрунтаваныя сумненні Урбуціса, Baltistica, V (1), 1969, 48; улічваючы пашырэнне славянскіх слоў, тут хутчэй балтыйскае запазычанне з беларускай. Мартынаў (SlW, 61–62) лічыць, што абодва значэнні атока вынікалі на аднолькавай фармальнай базе: *o(b)‑tok‑a, толькі ў адным выпадку гэтым словам абазначалася ’тое, што абцякае’, а ў другім — ’тое, вакол чаго абцякае’ (тое, што абцякаецца). Ён таксама лічыць, што бел.-серб.-харв. ізалекса дазваляе лічыць праслав. otokъ абазначэннем рачнога вострава ў процілегласць да *ostrovъ ’востраў наогул’ (параўн., аднак, у Бярынды: отокъ морскій: отнога, лиман, або островъ, выспа).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

arm​1 [ɑ:m] n.

1. рука́ (ад кісці да пляча);

at arm’s length на адле́гласці вы́цягнутай рукі́;

under the arm пад па́хай

2. рука́ў (адзення);

The arms need shortening. Рукавы трэба ўкараціць.

3. ру́чка (крэсла); падлако́тнік

4. : the arm of the river рука́ў ракі́

♦

arm in arm пад руку́/пад ру́чку;

with open arms сардэ́чна, ра́дасна, ве́тліва;

keep smb. at arm’s length трыма́ць каго́-н. на адле́гласці

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

тармасі́ць несов., разг.

1. тормоши́ть, тереби́ть;

т. за рука́ў — тормоши́ть (тереби́ть) за рука́в;

2. перен. (приставать, не давать покоя) тормоши́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

уцяжны́ в разн. знач. втяжно́й;

у. рука́ў по́мпы — тех. втяжно́й рука́в насо́са;

~ны́я кіпцюры́ драпе́жных жывёл — втяжны́е ко́гти хи́щных живо́тных

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

размата́ць ábwickeln vt; aus¦einánder wíckeln, lóswickeln аддз vt; ábspulen vt, ábhaspeln vt (шпульку і г. д); ábrollen vt, áusrollen vt (пажарны рукаў)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

branch​1 [brɑ:ntʃ] n.

1. галі́на, галі́нка, сук

2. галіна́ (навукі, прамысловасці)

3. філія́л, аддзяле́нне (банка, арганізацыі)

4. дэпарта́мент; аддзе́л

5. рука́ў (ракі); адгалінава́нне (дарогі)

6. лі́нія (радаводу)

7. гру́па (моў)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Стары́к 1 ‘старыца’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ, ТС, Мат. Гом.). Да стары (гл.), тут ‘былое, старое рэчышча’; відаць, вынік семантычнага згортвання выразу *стары́ рукаў (ракі).

Стары́к 2 ‘месяц на сходзе’ (Сл. ПЗБ, ТС, Сл. Брэс., Ян., Мат. Гом., Шатал.). Да стары (гл.), параўн. ве́тах ‘тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

zakasać

зак. закасаць; падкасаць; падаткнуць;

zakasać rękaw — закасаць рукаў;

zakasać spódnicę — падаткнуць спадніцу

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

уста́ўны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Які з’яўляецца ўставам. Устаўнае пісьмо. Устаўная вязь.

устаўны́, ‑ая, ‑ое.

Прыстасаваны для таго, каб устаўляць у што‑н. Устаўныя шыпы. // Устаўлены ў што‑н. Устаўны рукаў. Устаўныя зубы. □ Характэрнай асаблівасцю кампазіцыі буйных твораў Якуба Коласа з’яўляецца наяўнасць устаўных алегарычных апавяданняў. Пшыркоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)