вы́крут, -у, М -круце, мн. -ы, -аў, м.
1. Незвычайны паварот.
Сцежка з выкрутам.
Скокі з выкрутамі.
2. перан. Прыём з хітрыкамі, які прымяняецца з мэтай дасягнуць чаго-н. або ўхіліцца ад чаго-н.
Гавары без выкрутаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
няла́скавы і неласка́вы, -ая, -ае.
1. Які не праяўляе ласкавасці ў абыходжанні з кім-н.; суровы.
Неласкавае дзіця.
2. Няветлівы, недалікатны ў адносінах да каго-н.
Н. прыём гасцей.
|| наз. няла́скавасць, -і, ж. і неласка́васць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ГІПЕ́РБАЛА
(ад грэч. hyperbolē перабольшанне),
мастацкі прыём, заснаваны на рэзкім перабольшанні асобных рыс чалавечага характару, уласцівасцей прадмета ці з’явы з мэтай завастрыць на іх увагу чытача. Пашырана ў фальклоры, асабліва ў казках і легендах. Гіпербалу часта выкарыстоўваюць у творах рамантычнай л-ры з мэтай стварэння незвычайных характараў і падзей, узмацнення іх маст. выразнасці. Процілеглы гіпербале стылістычны прыём — літота.
т. 5, с. 255
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
алагі́зм, ‑у, м.
Што‑н. нелагічнае, несумяшчальнае з лагічным мысленнем. // Стылістычны прыём разрыву лагічных сувязей у мове з мэтай камізму, іроніі і пад.
[Ад грэч. a — не‑, без- і logismos — разважанне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
радыёперахва́т, ‑у, М ‑хваце, м.
Спец.
1. Прыём і запіс радыёперадач праціўніка як від разведкі.
2. Звесткі, атрыманыя ў выніку прыёму радыёперадач праціўніка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
трук, ‑а, м.
1. Лоўкі, эфектны прыём, нумар. Акрабатычны трук. Кінематаграфічны трук. Танцавальны трук.
2. перан. Лоўкія штукі; нечаканы ўчынак, дзеянне. Дыпламатычны трук.
[Фр. truc.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
По́хват ’спрыт’ (люб., Сл. ПЗБ), ’кірунак, палёт’ (Гарб.), укр. по́хватом ’паспешна’, польск. дыял. pochwat ’чапанне’, балг. похва́т ’прыём’. Ад по- і хватаць ’хапаць’ (гл.), параўн. по́хап.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Разко́м ’разам, сумесна’, ’за адзін раз’ (Нас.), ’разам’ (ТС), рус. дыял. разко́м ’разам, за адзін раз’, ’без прамаруджвання’, укр. разко́м ’разам’, ’за адзін прыём’. Ад раз (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
рэгістрату́ра, ‑ы, ж.
Аддзел ва ўстанове, дзе праводзіцца рэгістрацыя каго‑, чаго‑н. [Дзяўчына] працавала ў бальніцы ў рэгістратуры, запісвала на прыём да дактароў хворых. Ермаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зако́нны, -ая, -ае.
1. Які адпавядае закону (у 2 і 3 знач.), грунтуецца на законе (у 2 і 3 знач.).
З. дакумент.
З. прыём барацьбы.
На законных падставах.
2. перан. Цалкам зразумелы і дапушчальны; абгрунтаваны.
З. папрок.
|| наз. зако́ннасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)