Verbum

зо́ркасць, ‑і, ж.

1. Здольнасць добра бачыць; вастрыня зроку. Зоркасць вока маладая Смугу праб’е, прарэжа цьму. Колас.

2. перан. Праніклівасць, уважлівасцю назіральнасць. Калі мы гаворым аб прадбачлівасці Багдановіча-крытыка, гэтым лішні раз падкрэсліваем яго праніклівасць, глыбіню ягонае зоркасці. Лойка.

узвялі́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., каго-што.

Кніжн. Праславіць; узнесці. Узвялічыць радзіму ў песнях. □ [Несцерка:] Хацеў я шкляра зняславіць, а цябе ўзвялічыць, ды ў апошнюю хвіліну ўсё .. сарвалася. В. Вольскі. Каб узвялічыць подзвіг партызанкі, Дубоўка называе яе беларускай Арыяднай. Лойка.

уста́ў, устава, м.

Спец. Тып пісьма старажытных грэчаскіх, лацінскіх і славяна-рускіх рукапісаў, які вызначаўся прамым і вельмі акуратным напісаннем літар. [Кірыла Тураўскі:] Сеўшы на хлеб-ваду, Сляплюся па-над уставам, З сабою самім вяду Размовы пра дух і яву. Лойка.

язмі́н, ‑у, м.

1. Дэкаратыўны куст сямейства каменяломнікавых з белымі пахучымі кветкамі, сабранымі ў невялікія гронкі. Зноў пахне ў руках тваіх язмін — Майго юнацтва весняга ўспамін. Лойка.

2. Субтрапічны куст сямейства маслінавых з пахучымі белымі, жоўтымі або чырванаватымі кветкамі.

[Фр. jasmin.]

палемі́чны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да палемікі. // Уласцівы, характэрны для палемікі. Палемічны тон. □ Патрыятызм паэта набіраў палемічнага задзёру, перарастаў у страсць, у свядомую ідэю ўсяго жыцця паэта, усёй яго творчасці. Лойка.

2. Які заключае ў сабе палеміку. Палемічная літаратура.

невыце́рпны, ‑ая, ‑ае.

Разм. Які цяжка, немагчыма выцерпець. Невыцерпны голад. □ Глядзіць ён на агонь той несвядома Да болю невыцерпнага ў вачах. Лойка. Мы не спужаліся вайны, Хоць там і кроў, агні пажараў. Хіба ж марнелі мы адны Ад невыцерпнага цяжару. Хведаровіч.

право́браз, ‑а, м.

1. Тое, што служыць узорам для будучага.

2. Асоба, якая паслужыла аўтару ўзорам для стварэння літаратурнага персанажа; прататып. Пры гэтым важна адзначыць, што правобразамі большасці герояў Дубоўкі з’яўляюцца рэальныя асобы, з якімі паэт сустракаўся на суровай Поўначы. Лойка.

кара́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што і без дап.

Падвяргаць пакаранню, кары. Караць па закону. Караць здраднікаў. □ Караюць баязліўцаў смерцю — Такі закон, закон вайны. Бачыла. // Асуджаць, дакараць. Сягоння я ў душы сябе караю, Чаму я без цябе, чаму адзін. Лойка.

ра́тны, ‑ая, ‑ае.

Уст. і высок. Ваенны, баявы. Пра камандзіра групы дыверсантаў-разведчыкаў, пра яго ратныя справы расказвалі незвычайныя гісторыі. Сіняўскі. Ратны подзвіг героя ўмацоўвае .. волю [жывых] да працоўных подзвігаў на славу радзімы. Бярозкін. Вышэй ратнага подзвігу ставіць паэт [М. Багдановіч] подзвіг маці. Лойка.

суразме́рнасць, ‑і, ж.

Адпаведнасць чаму‑н. па велічыні, памерах. Сакрэт песеннасці вершаў Багдановіча заключаецца перш за ўсё ў класічным развіцці тэмы, у суразмернасці яе «руху» з куплета ў куплет. Лойка. // Правільныя суадносіны памераў, частак чаго‑н.; прапарцыянальнасць. Суразмернасць частак паэмы.