укле́нчыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак.

Стаць на калені, на калена. Цыганкоў з хваляваннем разгарнуў сцяг, перачытаў надпіс, потым укленчыў і пацалаваў ярка-чырвонае палатно. Якімовіч. Старэнькая бабуля падышла да высокага пагорка. Перахрысцілася, потым укленчыла і прыпала вухам да зямлі. Штыхаў. Прафесар устаў, укленчыў адной нагой на крэсла і нізка нахіліўся над картай. Дуброўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дады́баць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Разм. Павольна, з цяжкасцю дайсці да якога‑н. месца; дацягнуцца, давалачыся. Памалу, мерна, крок за крокам У сваім раздум’і адзінокім Дадыбаў бацька скора к дому. Колас. Лес, здаецца, зусім побач. Вось ён, чорны, як сцяна, але дадыбай да яго, калі цяжка ісці па калена ў снезе, калі займае дух. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

спаўзці́, -зу́, -зе́ш, -зе́; -зём, -зяце́, -зу́ць; споўз, спаўзла́, -зло́; -зі́; зак.

1. Спусціцца паўзком або цяжка, павольна злезці адкуль-н.

С. з гары ўніз.

С. са стога.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Паволі, паступова ссунуцца, саслізнуць, зрушыцца з месца (аб прадметах).

Павязка спаўзла з калена.

3. Аддаліцца паўзком, сысці куды-н.

Чарапаха спаўзла некуды.

4. перан. Паступова адыходзячы ад правільных пазіцый, стаць на заганны шлях.

С. да фармалізму ў аналізе (неадабр.).

|| незак. спаўза́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. спаўза́нне, -я, н. (да 1, 2 і 4 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

knee [ni:] n. кале́на;

sit on smb.’s knees сядзе́ць у каго́-н. на кале́нях

♦

bring smb. to his knees перамагчы́ каго́-н., паста́віць каго́-н. на кале́ні;

at one’s mother’s knee з дзяці́нства/з малако́м ма́ці

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

knuckle

[ˈnʌkəl]

1.

n.

1) суста́ў -ва m. (па́льца)

2) кале́на або́ лы́тка (жывёліны, ужыва́ныя, як мя́са)

2.

v.i.

сту́каць па́льцам, сту́кацца

to knuckle down (under), informal – падда́цца, саступі́ць каму́

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

łupać

łup|ać

незак.

1. калоць; рассякаць;

2. балець; ламіць;

~ie mnie w kolanie — мне ломіць калена

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Knie

n -s, -í¦e

1) кале́на

in die ~ sínken* — апусці́цца на кале́ні

auf den ~n líegen* [stéhen*] — стая́ць на кале́нях

j-n in die ~ zwíngen* — паста́віць каго́-н. на кале́ні

ihm wúrden die ~ weich — у яго́ кале́ні падкасі́ліся (ад страху і т.п.)

2) вы́гін, згін; кале́на (у трубе)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

вы́цяць, вытну, вытнеш, вытне; пр. выцяў, ‑цяла; заг. вытні; зак., каго-што.

Нанесці ўдар, стукнуць; ударыць. Выцяць бізуном. □ [Гагуля] адным ударам выбіў пісталет з рукі, а другім.. моцна выцяў Галембу ў скронь. Асіпенка. Зыбанула зямля, а зверху пачало нешта падаць і балюча выцяла хлопца па назе і па плячы. Шамякін. // Пашкодзіць сябе ўдарам; ударыцца. — Пракляцце! — застагнаў Рэкша, калі выцяў калена аб нешта цвёрдае. Няхай.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

node

[noʊd]

n.

1) Bot. ву́зел -ла́ m. (сьцябла́, кале́на)

2) Phys. вузлавы́ пункт

3) Med. наро́ст -а m., патаўшчэ́ньне n

4) Astron. пункт перасячэ́ньня арбі́таў

5) Math. пункт перасячэ́ньня дзьвюх лі́ніяў

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Сулды́га ’частка нагі ад калена да пяткі’ (Нас., Бяльк., Байк. і Некр.), ’вялікая костка’, перан. ’нага’ (Юрч.), сулды́жжа зборн. (мсцісл., З нар. сл.), сулды́жка ’частка рукі ад пляча да локця’, ’ніжняя частка галёнкі’ (Мат. Маг.), ’костка, масол’ (Бяльк.), ’вялікая костка’ (Юрч. Вытв.). Укр. дыял. сулды́га ’шчыкалатка’. З *sǫ‑lъdyga (гл. ладыга) (Міклашыч, Vergl. gr., 2, 285; ЕСУМ, 5), роднаснае *lydъka (гл. лытка), адлюстроўвае карнявы вакалізм у ступені рэдукцыі (Слаўскі, 5, 391; Бязлай, 2, 145).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)