санта́л і санда́л 1, ‑а і ‑у, м.
1. ‑а. Вечназялёнае трапічнае дрэва сямейства сандалавых (санталавых). / ‑у; у знач. зб. Набіраць сандалу.
2. ‑у; толькі адз. Драўніна гэтага дрэва, багатая на эфірныя алеі.
3. ‑у. Крышталічнае рэчыва з сандалавай драўніны.
4. ‑у. Фарбавальнік, які здабываюць з драўніны розных дрэў (пераважна з так званых чырвоных).
[Грэч. santalon; арабск. sandal.]
санда́л 2, ‑а, м.
Уст. Невялікае судна, якім карысталіся цюркскія народы Прычарнамор’я.
[Тур. sandal — шырокая лодка.]
санда́л 3, ‑а, м.
Прыстасаванне для абагравання жылля ў народаў Усходу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дупло́, ‑а, н.
1. Пустата ў ствале дрэва на месцы выгніўшай драўніны. Засунуць руку ў дупло. □ Птушаняты спяць пад крыллем, матчыным І вавёркі ў дуплах моцна спяць. Панчанка.
2. Адтуліна, дзірка ў зубе.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
намары́ць, ‑мару́, ‑мо́рыш, ‑мо́рыць; зак.
1. каго. Натруціць, наатручваць. Памарыць прусакоў.
2. перан.; каго-што. Вельмі стаміць, змерыць. Намарыць ногі.
3. чаго. Спец. Апрацаваць нейкую колькасць драўніны спецыяльным растворам або афарбаваць марылкай. Намарыць дубу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
струг 1, ‑а, м.
1. Інструмент для грубай апрацоўкі драўніны струганнем; агульная назва інструментаў для стругання.
2. Землярыйная машына, якая зразае грунт слаямі пры дапамозе нажа.
струг 2, ‑а, м.
Уст. Драўлянае рачное судна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ГАДАВЫ́Я СЛАІ́,
1) у раслін — слаі прыросту драўніны, утвораныя камбіем у выніку сезоннай перыядычнасці яго дзейнасці. Найб. выяўлены ў дрэвавых раслін умераных і халодных паясоў, дзе яны адпавядаюць прыросту драўніны за адзін вегетац. перыяд. Нарастаюць ад цэнтра да перыферыі і складаюцца з дзвюх частак — ранняй (больш светлая, размешчана бліжэй да цэнтра, адкладаецца вясной) і позняй (больш цёмная, адкладаецца летам) драўніны. Бачныя на папярочным зрэзе ствала дрэва ў выглядзе канцэнтрычных гадавых кольцаў.
2) У жывёл — утварэнні ў некаторых тканках (напр., у лусцэ рыб, ракавінах малюскаў, кіпцюрах млекакормячых, хрусталіку іх вока), якія штогод адкладаюцца і працягла (часам усё жыццё) захоўваюцца. Адлюстроўваюць сезонныя змены тэмпу росту тканкі, што дазваляе вызначаць узрост асобін.
т. 4, с. 419
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ЗІЛЬБЕРГЛЕ́ЙТ Марк Аронавіч
(н. 28.11.1949, Мінск),
бел. хімік. Д-р хім. н. (1990). Скончыў Бел. тэхнал. ін-т (1971). З 1976 у Бел. тэхнал. ун-це. Навук. працы па хіміі і тэхналогіі драўніны, цэлюлозы, лігніну. Распрацаваў тэхналогію атрымання цэлюлозы арганасальвентнымі спосабамі дэлігніфікацыі драўніны.
Тв.:
Применение малоиспользуемых отходов древесины в производстве органоминерального компоста (у сааўт.) // Деревообрабатывающая промышленность. 1995. № З;
Гумификация древесных отходов в процессе их биодеструкции (у сааўт.) // Агрохимия. 1997. № З.
т. 7, с. 66
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
шліфава́ць, -фу́ю, -фу́еш, -фу́е; -фу́й; -фава́ны; незак., што.
1. Апрацоўваць паверхню металу, драўніны і пад. трэннем для надання гладкасці, пэўнай формы.
2. перан. Удасканальваць, паляпшаць.
Ш. мову і стыль твора.
|| зак. адшліфава́ць, -фу́ю, -фу́еш, -фу́е; -фу́й; -фава́ны.
|| наз. шліфава́нне, -я, н. і шліфо́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж.
|| прым. шліфава́льны, -ая, -ае (да 1 знач.) і шліфо́вачны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Шліфавальны станок.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дэндраме́трыя
(ад дэндра- + -метрыя)
частка лясной таксацыі, вызначэнне запасу драўніны ў лясах, аб’ёму лесаматэрыялаў, якія нарыхтоўваюцца, якасная ацэнка лесу.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
шархе́бель
(ням. Schärfhobel)
стругальны інструмент (гэбель) для першаснай апрацоўкі драўніны (да неабходнай таўшчыні) і для надання паверхні ўвагнутага профілю.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
перасло́йка, ‑і, ДМ ‑слойцы; Р мн. ‑слоек; ж.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. пераслойваць — пераслаіць і пераслойвацца — пераслаіцца.
2. Злучэнне, сумесь слаёў розных парод, матэрыялаў. Утварэнне пераслойкі.
3. Мяккае рэчыва ў прамежках паміж слаямі дрэва. Пераслойка драўніны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)