га́лка 1, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
Птушка сямейства крумкачовых з чорным апярэннем. Угары, на голых ліпах, голасна і сварліва крычалі галкі. Шамякін.
га́лка 2, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
Тое, што і галушка (у 1 знач.). [Андрэйка] адламаў ад скібкі хлеба кавалак мякішу і зляпіў галку. Гамолка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пага́ліцца, ‑люся, ‑лішся, ‑ліцца; зак., на каго-што.
Абл. Паквапіцца, пагнацца на каго‑, што‑н., пажадаць займець, захапіць. [Аўгіня:] — Пэўна ж, я сама вінавата: на багацце пагалілася. Колас. [Клёст:] — Неўзабаве шэсцьдзесят стукне. Якая кабета пагаліцца на такога кавалера? Шашкоў.
пагалі́цца, ‑галю́ся, ‑го́лішся, ‑го́ліцца; зак.
Пагаліць сябе; пабрыцца. Мне трэба было пагаліцца, і я пайшоў у цырульню. Гамолка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
начарці́ць, ‑чарчу, ‑чэрціш, ‑чэрціць; зак.
1. што. Зрабіць чарцёж чаго‑н.; нарысаваць які‑н. знак. [Рыбакоў] узяў аловак і акуратна начарціў на палове аркуша план будынка. Асіпенка. [Салдат] зноў нешта начарціў на карце і, адлажыўшы яе ўбок, стаў паспешліва наладжваць сваю скрынку. Гамолка.
2. што і чаго. Чэрцячы, зрабіць якую‑н. колькасць (планаў, карт і пад.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыкало́ць, ‑калю, ‑колеш, ‑коле; зак.
1. што. Прымацаваць што‑н. да чаго‑н. укалоўшы або пры дапамозе шпількі, іголкі і пад. Прыкалоць кветку да валасоў. □ Пасля [салдат] зняў з сваёй пілоткі зорачку, прыкалоў яе хлопцу на кашулю. Гамолка.
2. каго. Забіць або дабіць чым‑н. колючым; закалоць. Прыкалоць кабана. □ Валька, загнаўшы .. [фашыста] ў тупік, прыкалоў штыком. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бікла́га, ‑і, ДМ ‑лазе, ж.
Невялікая драўляная ці металічная пасудзіна для вады. Неадлучны спадарожнік касца — круглая дубовая біклага. Жычка. Хтосьці прынёс на сенажаць біклагу вельмі добрага хлебнага квасу. Чорны. // Невялікая металічная пасудзіна, якая з’яўляецца прадметам салдацкай амуніцыі. Адкуль трапіла салдацкая біклага сюды, на возера? Гамолка. На поясе ў.. [Міколы] віселі біклага і кінжал. Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заблы́таны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад заблытаць.
2. у знач. прым. У беспарадку пераплецены, перавіты, зблытаны. Між тоўстых галін двух дубоў вісеў заблытаны парашут. Гамолка.
3. перан.; у знач. прым. Складаны, цяжкі для разумення. Калі здараецца спрэчка між людзьмі, дык Соня разблытвае заблытаныя справы. Бядуля. // З вялікай колькасцю памылак, недакладнасцей. Заблытаны улік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расхвалява́цца, ‑лююся, ‑люешся, ‑люецца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пачаць моцна хвалявацца, стаць бурным (пра мора, возера, раку і пад.).
2. Пачаць моцна хвалявацца, непакоіцца; расстроіцца. Я так расхваляваўся, што не мог доўга заснуць. Гамолка. — А ты што, дамоў не заглянеш? — Некалі, ды і не варта, толькі расхвалююцца старыя. М. Ткачоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нерво́зны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае павышаную ўзбуджальнасць. Нервозны чалавек.
2. Звязаны з раздражненнем, узбуджанасцю нерваў. Нервозны настрой. // Які выражае, выдае нервознасць, узбуджанасць, раздражненасць. Нервозны смех, брудныя словы невядомай жанчыны, кінутыя .. [Луізе] у твар, балюча кальнулі ў сэрца. Шашкоў. Віктар ледзь не давіцца нервозным смехам. Карпюк.
3. Неспакойны, трывожны. З некаторага часу Астранамічны інстытут жыў нейкім нервозным, узбуджаным жыццём. Гамолка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пад’е́сці, ‑ем, ‑ясі, ‑есць; ‑ядзім, ‑ясце, ‑ядуць; пр. пад’еў, ‑ела; заг. пад’еш; зак.
Разм.
1. Наталіць голад, наесціся. [Маці] паклікала Андрэя снедаць. Дзядзька Марцін і Якуб у хату не пайшлі, спаслаўшыся на тое, што яны нядаўна добра пад’елі. Колас. // Паесці. Хіба спакойна пад’ясі, калі цябе чакае цэлая кампанія? Гамолка.
2. што. Аб’есці, абгрызці знізу; сапсаваць. Пад’есці дрэва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
непрагля́дны, ‑ая, ‑ае.
Такі цёмны або густы, што нічога нельга разгледзець. Непраглядны туман. □ А калі святло гасла, цемра наступала на наваколле непрагляднай сцяной. Хадкевіч. За вокнамі стаяў густы, непраглядны змрок. Гамолка. Замест алешніку над галавой спляталі непраглядны шацёр шурпатыя бярозы і сосны. Кірэйчык. // перан. Бязрадасны. Будучыня здалася .. [Людміле] такой жа непрагляднай, як і гэтая цемра на вышках. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)