ГЕНЕТЫ́ЧНАЯ ІЗАЛЯ́ЦЫЯ,

адрозненні спадчыннага апарата, якія прыводзяць да несумяшчальнасці палавых клетак; адна з форм рэпрадукцыйнай (біялагічнай) ізаляцыі. Адрозніваюць прэзігатычную (перашкаджае гібрыдызацыі паміж прадстаўнікамі розных папуляцый і тым самым прадухіляе ўтварэнне гібрыдных зігот) і постзігатычную (паніжае жыццяздольнасць або пладавітасць гібрыдаў) несумяшчальнасць. Абодва тыпы несумяшчальнасці не дапускаюць абмен генамі паміж папуляцыямі.

т. 5, с. 157

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

катапу́льта, ‑ы, ДМ ‑льце, ж.

1. У старажытнасць — асадная машына для кідання на вялікую адлегласць камення, бочак з гаручым і інш.

2. Механізм для старту самалётаў з палуб авіяносцаў і іншых невялікіх узлётных пляцовак.

3. Прыстасаванне для аўтаматычнага выкідвання з лятальнага апарата лётчыка (або інш. членаў экіпажа) з далейшым спускам на парашуце.

[Лац. catapulta з грэч.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

матаві́ла, ‑а, н.

1. Прыстасаванне для змотвання нітак у маткі.

2. Частка жняяркі, камбайна і пад., якая нагінае сцябліны збажыны, травы да рэжучага апарата. А як прыемна было стаяць на мосціку камбайна і .. бачыць, як таропка гнуцца каласы пад матавілам .., як цячэ ў бункер струмень зерня. Дуброўскі.

3. Машына для змотвання пракатнага матэрыялу.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

астракарэ́кцыя

(ад астра + карэкцыя)

выпраўленне вуглавога становішча касмічнага лятальнага апарата ў адпаведнасці з арыентаванымі на зоркі прыборамі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

аўташту́рман

(ад аўта- + штурман)

авіяцыйны прыбор, які аўтаматычна запісвае каардынаты лятальнага апарата, накрэсліваючы яго шлях на карце.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

відэатэлефо́н

(ад відэа- + тэлефон)

від сувязі, які дазваляе размаўляючы па тэлефоне бачыць субяседніка на экране свайго апарата.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

га́ма-дэфектаскапі́я

(ад гама + дэфектаскапія)

сукупнасць метадаў выяўлення ўнутраных дэфектаў матэрыялаў і вырабаў пры дапамозе гама-апарата.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

радыёальтыме́тр

(ад радыё- + альтыметр)

прыбор для вызначэння вышыні палёту лятальнага апарата, дзеянне якога заснавана на прынцыпе радыёлакацыі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

экасфе́ра

(ад эка- + сфера)

слой атмасферы, што з’яўляецца фізіялагічнай мяжой для палётаў у адкрытай кабіне лятальнага апарата.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

армату́ра

(лац. armatura = узбраенне)

1) сукупнасць прыбораў і прыстасаванняў для якога-н. апарата, машыны;

2) металічная аснова, каркас жалезабетоннага збудавання.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)