канцэ́пцыя
(лац. conceptio)
1) сістэма поглядаў, спосаб разумення якіх-н. з’яў (напр. к. вучонага);
2) асноўная думка чаго-н. (напр. к. твора).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
клавіяту́ра
(ням. Klaviatur, ад лац. clavis = ключ)
сістэма клавішаў у музычных інструментах або якіх-н. механізмах (напр. к. аргана, к. пішучай машынкі).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
сігналіза́цыя
(ад лац. signalis = які падае знак)
1) падача сігналаў;
2) сістэма сігналаў, якая прымяняецца дзе-н.;
3) прыстасаванне для падачы сігналаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
трансфармі́зм
(ад лац. transformis = пераўтвораны)
біял. сістэма ўяўленняў аб змяненні і пераўтварэнні арганічных форм, паходжанні адных арганізмаў ад другіх, якая папярэднічала дарвінізму.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
элеме́нт, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.
1. Састаўная частка чаго-н.; кампанент.
Культура складаецца з многіх элементаў.
2. Доля, некаторая частка ў складзе чаго-н.
Інтэрнацыянальныя элементы ў беларускай тэрміналогіі.
3. мн. Асновы, пачатак чаго-н. (кніжн.).
Элементы матэматыкі.
4. Пра чалавека, асобу як члена якой-н. сацыяльнай групы.
Прагрэсіўныя элементы грамадства.
5. Простае рэчыва, якое не раскладаецца на састаўныя часткі звычайнымі хімічнымі метадамі (спец.).
Перыядычная сістэма элементаў (Мендзялеева).
6. Хімічная крыніца электрычнага току.
Гальванічны э.
|| прым. элеме́нтны, -ая, -ае (да 1 і 6 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абслу́га, ‑і, ДМ ‑слузе, ж.
1. Сістэма сродкаў бытавога абслугоўвання насельніцтва; сервіс. На вышыні абслуга там: Швейцар, парадак строгі, Стаяць каля салідных дам Бульдогі, мопсы, догі. Зарыцкі.
2. Службовы персанал, які займаецца абслугоўваннем каго‑н. [Бусла] даглядалі ўсе сёстры... Уся абслуга бальніцы наведвала яго кожны дзень. Пестрак.
3. Баявы разлік гарматы і пад. Абслуга гарматкі збянтэжана прыпала да зямлі... Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэжы́м, ‑у, м.
1. Дзяржаўны лад. Царска-паліцэйскі рэжым. □ [Чалавек:] — Цяпер, брат, парадак не той будзе, не стары рэжым... Галавач.
2. Дакладна ўстаноўлены распарадак жыцця, працы, адпачынку і пад. Рэжым дня школьніка. Санаторны рэжым. Пасцельны рэжым хворага.
3. Сістэма правіл, неабходных для дасягнення пэўнай мэты. Рэжым эканоміі.
4. Умовы існавання, работы чаго‑н. [Прафесар] намаляваў яркую карціну велізарнага значэння лясоў для клімату, рэжыму рэк. Гавеман.
[Фр. régime.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
біна́рны
(лац. binarius = двайны)
які складаецца з дзвюх частак, з двух кампанентаў (напр. б-ыя сплавы, б-ная сістэма злічэння).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
вегетарыя́нства
(англ. vegetarian, ад с.-лац. vegetarius = раслінны)
сістэма харчавання, якая дапускае ўжыванне толькі расліннай і малочнай ежы (без мяса).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
ідэало́гія
(ад гр. idea = паняцце + logos = вучэнне)
сістэма поглядаў, ідэй, якія характарызуюць якую-н. сацыяльную групу, клас, палітычную партыю, грамадства.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)