Бла́нка ’жэрдка, якая прымацоўваецца ўпоперак паміж кроквамі’ (палес., Тарнацкі, Studia). Бясспрэчна, дыялектная форма (азванчэнне п > б перад санорным) да пла́нка (гл.), якое запазычана з ням. Planke.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Варо́ннік ’Veronica officinalis’ (Кіс.). Відавочна, сапсаванае слова з ад’ідэацыяй, па народнай этымалогіі, да варо́на ’птушка’, паколькі ўнутраная форма ўзятага з лац. мовы (veronica) слова была незразумелай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вушко́ ’ямка ў печы, збоку, для попелу, гарачага вуголля’ (Шушк., 156). Да ву́ха, памянш. форма для абазначэння дэталі печы на падставе метафары «ўваход у печ — галава».
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Карабе́ц 1 ’караблік’ (Дзмітр.) — другасная форма ад карабель (слядоў карай = прасл. котѣъ у гэтым значэнні не наглядаецца).
◎ Карабе́ц ’карп, Cyprinus carpio’ (Мат.), кантамінацыя карп з папярэднім.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ква́кша ’лягушка сямейства бясхвостых земнаводных, якая жыве пераважна на дрэвах’ (ТСБМ). Форма слова, відавочна, адлюстроўвае балтыйскі ўплыў. Параўн. структурна тоеснае літ. kvākše ’квактуха’ (да kvakšėti ’квактаць’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ На́цса ’гэта значыць, так сказаць’: nałpy, nacsa zwiery takije (Пятк. 2). Алегра-форма да значыцца, параўн. на́ча (гл.), ля (з паглянь), ач (з бач) і інш.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пі́цюхны — спагадлівая форма заг. ладу ад дзеяслова піць (Нас.). Утворана ад піць (гл.) пры дапамозе суф. ‑ухп‑ы. Параўн. нітачкі, піцвпькі, атаксама назоўнікмат‑ухп‑а мамачка’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Рэві́ла, рэвіло ’усеагульны роў; плакса’ (ТС). Экспрэсіўная форма з адценнем узмацняльнасці ад раўці (гл. роў 2), аналагічна мазіла ’мазь’ (З нар. сл.), равула ’румза’ (Нар. лекс.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
То́шчо 1 ’і да таго падобнае’: овады да тошчо нападае (ТС). З укр. то́що ’тс’ — сцягненая форма выразу са значэннем ’тое, што і…’, гл. той, шчо.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тэ́ндэр ‘прычэп да паравоза’; ‘конкурсная форма правядзення таргоў’ (ТСБМ, Некр. і Байк.). Праз рус. те́ндер, дзе з англ. tender ‘тс’, ‘заяўка на падрад’ (Арол, 4, 60).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)