Ку́зька ’хлебны жук’ (ТСБМ). Рус. кузька ’назва жука’. Запазычанне з польск. kózka ’тс’ (< koza) (Фасмер, 2, 402–403).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кукшу́т ’жмуркі (назва гульні)’. Параўн. літ. kukti ’згінацца’ (Сл. паўн.-зах., 2, 563). Параўн. яшчэ літ. kukštuoti ’хутаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ламотніца ’крокус, Carthamus tinctorius’ (Мат. бел. зельн.) — хаця назва этымалагічна празрыстая (да ламота ці ламотны?), матывацыя застаецца няяснай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лісоха ’асака лясная, Carex silvatica Huds.’ (Бес.). Можна меркаваць, што гэта — кантамініраваная назва: осо́ка + ліс ’лес’ > лісо́ка > лісоха.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Не́хрысць ’нехрышчоны’ (Нас., Шат., Мат. Гом.), не́хрысь ’лаянкавая назва кожнага нехрысціяніна’ (Мядзв.), не́хрысцік ’паганец’ (ТС). Да хрысці́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пу́дліца мёд. ’крапіўніца’: пудліца нашлася, усе рукі высыпіць, сільна чэшыцца (в.-дзв., Сл. ПЗБ). Няясна; магчыма, табуізаваная назва.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тэкі́нскі — назва пароды белых курэй (ТС). З рус. теки́нский ‘які мае дачыненне да тэкінцаў’ (тэкінцы — туркменская этнічная група).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
АНДРО́НАЎСКАЯ КУЛЬТУ́РА,
археалагічная культура бронзавага веку (каля сярэдзіны 2 — пач. 1-га тыс. да н.э.) на тэр. Зах. Сібіры і Казахстана. Назва ад могільніка каля в. Андронава (Краснаярскі край). Насельніцтва займалася пераважна жывёлагадоўляй, жыло ў паўзямлянкавых і наземных жытлах на адкрытых паселішчах, карысталася бронзавай зброяй (кельты, наканечнікі коп’яў, нажы), крамянёвымі наканечнікамі стрэл. Пахаванні ў ямах пад курганамі (часам з каменнымі агароджамі) у скурчаным становішчы, вядомы выпадкі трупаспалення. Характэрны керамічны посуд слоікападобнай формы з геам. арнаментам. Андронаўская культура разглядаецца як умоўная назва т.зв. андронаўскай культурнай агульнасці — некалькіх археал. культур.
т. 1, с. 356
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АБЭВІ́ЛЬ
(франц. Abbeville),
абэвільская культура, археалагічная культура ранняга (ніжняга) палеаліту ў Еўропе. Назва ад г. Абвіль (Францыя, даліна р. Сома), дзе ў 19 ст. знойдзены найб. тыповыя для яе прылады — ручныя масіўныя (даўж. да 10—20 см) груба адбітыя рубілы міндалепадобнай, авальнай ці коп’епадобнай формы; выкарыстоўваліся і адшчэпы. Верагодна, датуецца часам гюнцміндэльскага міжледавікоўя і міндэльскага зледзянення (каля 700 — 400 тыс. г. таму назад). Большасць сучасных даследчыкаў разглядаюць абэвіль як пачатковы этап эпохі ашэль. У л-ры трапляецца і ўстарэлая назва абэвіль — шэльская культура, ці шэль.
т. 1, с. 54
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГАЛА́ТЫЯ
(Galatia),
старажытная дзяржава ў цэнтр. частцы М. Азіі. Уключала землі, якія спачатку былі ў складзе Фрыгіі і Кападокіі. Вылучылася ў выніку ўварвання каля 277 да н.э. кельцкага племя галатаў (адсюль назва). У 183—167 да н.э. ў Пергамскім царстве. У 166—25 да н.э. пад рым. уплывам, але фармальна незалежная. У 25 да н.э. ператворана ў рым. правінцыю з цэнтрам у Анкіры (сучасны г. Анкара), уваходзіла ў склад Рым. імперыі, потым — Візантыі. У 11 ст. заваявана сельджукамі, у 14 туркамі-асманамі. Назва Галатыя ўжывалася да 7 ст.
т. 4, с. 452
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)