Verbum

і¹, злуч.

1. спалучальны. Злучае аднародныя члены сказа, а таксама часткі складаназлучанага сказа.

Мір і дружба.

На дварэ было і сыра, і холадна.

Пачатак быў зроблены, і, трэба сказаць, пачатак нядрэнны.

2. пералічальны. Злучае асобныя члены пералічэння.

І шыла, і мыла, і прала, і ткала — і ўсё языком (з нар.).

3. выніковы. Злучае сказы, якія суадносяцца як дзеянне і вынік.

Прайшоў дождж, і трава адразу зазелянела.

4. супраціўны. Злучае сказы і члены сказа ў супраціўным паведамленні.

Мужчына, і плача.

Ён хацеў стаць на ногі і ўпаў.

5. уступальны. Ужыв. ў знач., блізкім да злучніка «хоць» («хаця»).

І не складаная задача, а падумаць над ёй трэба.

і², часц.

1. Ужыв. для ўзмацнення сэнсу таго слова, перад якім стаіць.

Не магла і падумаць пра гэта.

2. Вылучае наступнае слова; па знач. адпавядае часціцы «нават».

І сцены вушы маюць.

3. Адпавядае па знач. часціцы «таксама».

Будзе і на нашай вуліцы свята (прымаўка).

і³, выкл. (часта вымаўляецца працяжна).

Выражае высокую ступень якога-н. пачуцця: нязгоды, пярэчання і інш.

І-і-і, мае дарагія, усё гэта не так.

іанасфе́ра, -ы, ж. (спец.).

Верхні слой зямной атмасферы, насычаны іонамі і свабоднымі электронамі.

|| прым. іанасфе́рны, -ая, -ае.

іанізава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; зак. і незак., што (спец.).

Вы́клікаць (выкліка́ць) іанізацыю; насыціць (насычаць) іонамі.

І. газ.

іаніза́цыя, -і, ж. (спец.).

Утварэнне іонаў у якім-н. асяроддзі.

І. паветра.

|| прым. іанізацы́йны, -ая, -ае.

іаркшы́ры, -аў, адз. іаркшы́р, -а, м.

Высокапрадукцыйная парода свіней.

|| прым. іаркшы́рскі, -ая, -ае.

і́біс, -а, мн. -ы, -аў, м.

Даўганогая птушка атрада галянастых з доўгай загнутай дзюбай, якая жыве ў цёплых краінах, звычайна недалёка ад вады.

Белы і.

|| прым. і́бісавы, -ая, -ае.

і́валга, -і, ДМ -лзе, мн. -і, -аў.

Лясная пеўчая птушка атрада вераб’іных з жоўтым і чорным або зеленаватым апярэннем.

Свістала і. ў кустах.

|| прым. і́валгавы, -ая, -ае.

івасі́, нескл., ж.

Невялікая прамысловая рыба сямейства селядцовых; ціхаакіянская сардзіна.

|| прым. івасёвы, -ая, -ае.

Івасёвая пуціна.