узлажы́ць сов.

1. (на что-л.) положи́ть;

у. мяшо́к на воз — положи́ть мешо́к на теле́гу;

2. (торжественно положить) возложи́ть;

у. вяно́к — возложи́ть вено́к;

3. перен. (поручить) возложи́ть;

у. адка́знасць на каго́-не́будзь — возложи́ть отве́тственность на кого́-л.

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

успе́рціся сов., разг.

1. опере́ться, облокоти́ться;

у. на стол — опере́ться (облокоти́ться) на стол;

2. взобра́ться;

у. на гару́ — взобра́ться на́ гору;

3. ра́но встать;

4. (на что-нибудь) напоро́ться;

у. на драцяну́ю агаро́джу — напоро́ться на про́волочное огражде́ние

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ЗЕМЛЕТРАСЕ́ННЕ,

падземныя штуршкі і ваганні зямной паверхні, выкліканыя пераважна тэктанічнымі працэсамі, хуткімі зрухамі і разрывамі ў зямной кары ці верхняй ч. мантыі і вызваленнем назапашанай энергіі. З. могуць быць вулканічнага паходжання, зрэдку яны выкліканы дзейнасцю чалавека (запаўненне буйных вадасховішчаў, напампоўванне вады ў глыбокія свідравіны, горныя работы і выбухі).

Тэктанічныя З. прымеркаваны да зон і абласцей сучасных рухаў пліт, на якія разбіта літасфера; каля 95% іх адбываецца па краях такіх пліт, 4—5% — уздоўж сярэднеакіянічных хрыбтоў або ўнутры пліт. Месца ўзнікнення штуршка ў глыбінях Зямлі наз. ачагом З., цэнтр ачага — гіпацэнтр, праекцыя яго на зямную паверхню — эпіцэнтр. Ад ачага З. ва ўсе бакі распаўсюджваюцца сейсмічныя хвалі, сярод іх адрозніваюць падоўжаныя і папярочныя. Па паверхні зямлі ад эпіцэнтра разыходзяцца паверхневыя хвалі. Ачагі З. найчасцей узнікаюць на глыб. да 20—30 км. Энергію З. ацэньваюць велічынёй магнітуды (М) або энергет. класа (К), паверхневы эфект — у балах шкалы інтэнсіўнасці. Паводле міжнар. сейсмічнай шкалы існуюць 12 градацый — балаў. У выніку сейсмічнага раянавання праводзіцца падзел тэрыторыі па ступенях сейсмічнай актыўнасці. Прагноз З. ажыццяўляюць на аснове іх прадвеснікаў. Колькасць З., якія штогод рэгіструюцца на Зямлі сейсмічнымі станцыямі, дасягае соцень тысяч, але толькі малая доля іх выклікае разбурэнні, у т.л. катастрафічныя (напр., у Сан-Францыска ў 1906, Токіо ў 1923, Ашгабадзе ў 1948, Ташкенце ў 1966, Мехіка ў 1985, Арменіі ў 1988). Вывучае З. сейсмалогія.

На тэр. Беларусі З. звязаны з мясц. ачагамі сейсмічнасці або з’яўляюцца адгалоскамі моцных (М да 7,4) З. у Карпатах (напр., у 1977, 1990). Інтэнсіўнасць найб. значных мясц. З. Барысаўскага (1887) і Астравецкага (1908) да 6—7 балаў, Салігорскага (1978) да 5 балаў. Рэгістраваннем З., вывучэннем сейсмічнага рэжыму на тэр. Беларусі, эталоннымі вымярэннямі геафіз. і гідрагеахім. прадвеснікаў З., сейсмічным раянаваннем з 1980 займаецца Доследна-метадычная партыя пры Ін-це геал. навук Нац. АН Беларусі. Рэгіструюць З. станцыі, сеткі сейсмічных назіранняў Нац. АН Беларусі — Мінск, Гомель, Нарач, Салігорск, Плешчаніцы.

Літ.:

Болт Б.А. Землетрясения: Общедоступный очерк: Пер. с англ. М., 1981;

Гир Дж.М., Шах Х.Ч. Зыбкая твердь: Что такое землетрясение и как к нему подготовиться: Пер. с англ. М., 1988.

А.П.Емяльянаў.

т. 7, с. 55

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

добавле́ние ср.

1. (действие) дабаўле́нне, -ння ср.; прыбаўле́нне, -ння ср.; дадава́нне, -ння ср.; см. добавля́ть;

2. (то, что добавляется) даба́ўка, -кі ж.; прыба́ўка, -кі ж.; дада́так, -тку м.;

примеча́ния и добавле́ния заўва́гі і дада́ткі;

в добавле́ние к ска́занному у дада́так да ска́занага;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

мочь​II сущ., разг. моц род. мо́цы ж., мн. нет; сі́ла, -лы ж.;

◊

во всю мочь, изо всей мо́чи, что есть мо́чи на ўсю моц;

мо́чи нет сіл нестае́;

мо́чи нет, как хо́лодно не вы́трываць, як хо́ладна;

не в мочь не пад сі́лу.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

поплеска́ть сов.

1. (о волнах, море и т. п.) паплёскаць, (с силой) пабі́ць;

2. (резко, отрывисто ударяя) папля́скаць, паплёскаць;

3. (на кого, что) паплю́хаць; (побрызгать) папы́рскаць;

4. (пролить, расплескать) паплю́хаць;

5. (колеблясь в воздухе — о парусах и т. п.) перен. папаласка́цца; см. плеска́ть;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

предава́ться

1. (чему) аддава́цца; (впадать во что-л.) упада́ць (у што); (углубляться) паглыбля́цца;

предава́ться отча́янию упа́даць у ро́спач;

предава́ться мечта́м аддава́цца ма́рам, паглыбля́цца ў ма́ры;

2. (кому, чему) уст. аддава́цца; (переходить на сторону кого-, чего-л.) перахо́дзіць (да каго, да чаго); (доверяться) давяра́цца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пить несов., в разн. знач. піць;

пить ко́фе піць ка́ву;

пить за что-л., за кого́-л. піць за што-не́будзь, за каго́-не́будзь;

◊

пить го́рькую (мёртвую) піць без про́сыпу (запо́ем);

как пить дать як піць даць;

пить (на) брудерша́фт піць (на) брударша́фт;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

приложе́ние ср.

1. (действие) прыклада́нне, -ння ср., прыкла́дванне, -ння ср.; дастасава́нне, -ння ср., дастасо́ўванне, -ння ср., дапасо́ўванне, -ння ср., прымяне́нне, -ння ср.; см. приложи́ть​ 1, 4;

2. (то, что является добавлением к чему-л.) дада́так, -тку м.;

3. грам. прыда́так, -тка м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

приме́та

1. (отличительный признак) прыме́та, -ты ж., разг. прыкме́та, -ты ж.;

2. (признак, предвещающий что-л.) прыме́та, -ты ж.;

3. обычно мн. прыме́ты, -ме́т;

по приме́там предска́зывали холо́дную о́сень па прыме́тах прадка́звалі хало́дную во́сень;

◊

быть (име́ть) на приме́те быць (мець) на ўва́зе.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)