ГАРУ́СПІКІ,

у Старажытным Рыме этрускія жрацы, якія варажылі па вантробах ахвярных жывёл, а таксама тлумачылі з’явы прыроды (гром, маланку і інш.). У апошні перыяд існавання Рэспублікі ўтваралі калегію з 60 жрацоў. Іх сістэма варажбы (Disciplina etrusca), уведзеная ў Рыме ў царскі перыяд (8—6 ст. да н.э.), існавала да канца 4 ст. н.э. Прадказанні гаруспікаў зацвярджаліся рашэннем сената.

т. 5, с. 72

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГЕАДЭЗІ́ЧНЫ ПУНКТ,

замацаваны на мясцовасці пункт, становішча якога вызначана ў пэўнай сістэме каардынат і вышынь на падставе геад. вымярэнняў. Каардынаты геадэзічнага пункта вызначаюцца метадамі трыянгуляцыі, паліганаметрыі, трылатэрацыі, вышыні — метадамі геам. нівеліравання (І—IV класаў). Геадэзічныя пункты абазначаюцца і замацоўваюцца на мясцовасці геадэзічнымі знакамі. Іх сістэма ўтварае геадэзічную сетку, якая служыць асновай тапагр. вывучэння зямной паверхні і розных геад. вымярэнняў.

т. 5, с. 116

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

słoneczny

słoneczn|y

сонечны;

udar ~y — сонечны ўдар;

układ ~y — сонечная сістэма;

kąpiele ~e — сонечныя ванны;

zegar ~y — сонечны гадзіннік;

okulary ~e — сонечныя акуляры;

splot ~y анат. дыхавіца

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

палі́цыя, ‑і, ж.

1. У дарэвалюцыйнай Расіі і капіталістычных краінах, а таксама ў час Вялікай Айчыннай вайны ў акупіраваных раёнах — сістэма асобых органаў дзяржаўнага апарату для аховы існуючага ладу і ўстаноўленых парадкаў. Палітычная паліцыя. Крымінальная паліцыя. □ Муж [Эміліі] два гады назад быў забіты паліцыяй на першамайскай дэманстрацыя. Маўр.

2. зб. Паліцэйскія. Паліцыя акружыла дом Бычкоўскіх. На двор нікога не пускалі. «Маладосць». — Паліцыя! — крыкнуў нехта. Чалавек дваццаць паліцыянтаў білі без разбору — па людзях, па конях. Пестрак.

3. Разм. Памяшканне, дзе знаходзяцца паліцэйскія органы; паліцэйскі ўчастак.

[Ням. Polizei ад грэч. politeia — кіраванне дзяржавай.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

анімалькулі́зм

(ад лац. animalculum = звярок)

сістэма поглядаў біёлагаў 17 — 18 ст., якія лічылі, што ў сперматазоідзе змяшчаецца ў мініяцюры сфарміраваны арганізм, а яго развіццё зводзіцца толькі да павелічэння ў памерах (параўн. авізм).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

атле́тыка

[гр. athletike (techne) = спартыўнае (майстэрства)]

сістэма гімнастычных практыкаванняў, якія развіваюць сілу, спрыт, вынослівасць;

лёгкая а. — бег, хадзьба, скачкі, кіданне кап’я, дыска, штурханне ядра і інш.;

цяжкая а. — бокс, барацьба, падняцце цяжару.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

ленд-лі́з

(англ. lend-lease ад lend = пазычаць + lease = здаваць у арэнду)

сістэма перадачы ЗША ў пазыку або арэнду зброі, боепрыпасаў, сыравіны, харчавання краінам антыгітлераўскай кааліцыі ў час 2-й сусветнай вайны.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

натары́ят натарыя́т

(ад п.-лац. notarius = пісарскі)

сістэма дзяржаўных органаў, задачай якіх з’яўляецца засведчанне правоў і фактаў, што маюць юрыдычнае значэнне, а таксама вернасць копій і выпісак з дакументаў, подпісаў на іх.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

гамеапа́тыя

(ад гр. homoios = падобны + pathos = хвароба)

сістэма лячэння хвароб малымі дозамі тых лякарстваў, якія ў вялікіх дозах выклікаюць у здаровага чалавека з’явы, падобныя на сімптомы самой хваробы (проціл. алапатыя).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

шыфр

(фр. chiffre, ад ар. sifr = нуль)

1) сістэма ўмоўных знакаў для сакрэтнага пісьма;

2) код, які выкарыстоўваецца пры механізаванай апрацоўцы дадзеных на ЭВМ;

3) бібліятэчны рэгістрацыйны знак на кнігах.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)