літарату́рны

1. literrisch;

літарату́рны твор literrisches Werk;

літарату́рны во́браз literrische Gestlt;

літарату́рная спа́дчына literrischer Nchlass;

2. (які адпавядае нормам літаратурнай мовы) hchsprachlich; literatrsprachlich;

літарату́рная мо́ва Hchsprache f -;

літарату́рная няме́цкая мо́ва Hchdeutsch n, das Hchdeutsche (sub), das Schrftdeutsche (sub) (кніжная мова)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

перакла́сці

1. (перамясціць) mlegen vt, nderswo hnlegen;

2. (адказнасць і г. д.) auf inen nderen wälzen [scheben*];

3. (на другую мову) überstzen vt; übertrgen* vt; verdlmetschen vt (вусна);

перакла́сці з няме́цкай мовы на белару́скую aus dem Dutschen ins Belarssische überstzen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

ко́ндар

(ісп. cóndor, з мовы кечуа kuntur)

1) драпежная птушка падатрада амерыканскіх ірыфаў, якая водзіцца ў Паўд. Амерыцы;

2) залатая і сярэбраная манеты ў некаторых паўднёваамерыканскіх краінах (Чылі, Калумбіі, Эквадоры)у 1851—1933 гг.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

сінхро́нны

(гр. synchronos = адначасовы)

1) адначасовы, які супадае ў часе;

с. электрарухавік — электрарухавік пераменнага току з аднолькавымі частотамі вярчэння ротара і магнітнага поля статара;

2) лінгв. звязаны з апісаннем мовы ў дадзены перыяд часу.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

дзеясло́ў, ‑лова, м.

Часціна мовы, якая абазначае дзеянне або стан прадмета і змяняецца ў часе, асобах і ліках.

•••

Аднакратны дзеяслоў — дзеяслоў, які абазначае аднакратнае дзеянне.

Безасабовыя дзеясловы — дзеясловы, якія ўжываюцца толькі ў неазначальнай форме і ў 3 ас. адз. л.

Неазначальная форма дзеяслова гл. форма.

Няправільны дзеяслоў — а) дзеяслоў, які змяняецца адпаведна непрадуктыўнаму тыпу; б) тое, што і рознаспрагальны дзеяслоў.

Рознаспрагальны дзеяслоў — дзеяслоў, які ўтварае адну частку форм па першаму, а другую — па другому спражэнню.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

стылявы́, ‑ая, ‑ое.

Які мае адносіны да стылю ​1 (у 1, 2 знач.). Стылявая дасканаласць. Стылявыя катэгорыі. □ Апублікаваныя ж у мінулым і пушчаныя ў навуковы ўжытак пераважна дзелавыя помнікі даюць толькі прыблізнае ўяўленне аб запазычаннях старабеларускай мовы, бо дзелавыя помнікі з-за сваёй тэматычнай абмежаванасці і стылявой аднастайнасці змяшчаюць параўнальна мала запазычанай лексікі. Жураўскі. У жанравых і стылявых адносінах байкі Я. Коласа маюць шмат агульнага з дакастрычніцкімі апавяданнямі з цыкла «Казкі жыцця». Казека.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фізіяло́гія, ‑і, ж.

1. Навука аб жыццёвых функцыях і дзейнасці жывога арганізма і яго частак. Параўнальная фізіялогія. // Спецыяльны прадмет, які вывучае гэту навуку. Лекцыі па фізіялогіі.

2. Сукупнасць жыццёвых працэсаў, якія адбываюцца ў жывым арганізме ці яго органах. Фізіялогія раслін. Фізіялогія жывёлы. Фізіялогія цэнтральнай нервовай сістэмы. // Характар, асаблівасці якіх‑н. жыццядзейных функцый. Фізіялогія дыхання. Фізіялогія кровазвароту. // перан. Грубая пачуццёвасць.

•••

Фізіялогія гукаў мовы — раздзел фанетыкі, які вывучае будову моўнага апарата і яго дзейнасць у працэсе маўлення.

[Грэч. phisis — прырода і logos вучэнне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чыстата́, ‑ы, ДМ ‑стаце, ж.

Уласцівасць і стан чыстага (у 1, 4, 5, 6, 7, 8 і 9 знач.). Чыстага мовы. □ Першае, што кінулася Пракопу ў вочы, быў узорны парадак і чыстата на дварэ і каля будынкаў. Колас. Маўчала [асака] над чыстатой вады. Чорны. Цвёрда і настойліва ажыццяўляючы ленінскую знешнюю палітыку, Камуністычная партыя і Савецкі ўрад паслядоўна адстойваюць чыстату яе прынцыпаў. «Звязда». «Пранясі праз годы чыстату юнацтва, запал, нязгасную прагу да ведаў». Мыслівец.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Дзы́нкаць, дзвы́нкаць ’бразгаць, брынкаць’ (БРС). Калі гэта не гукапераймальныя ўтварэнні, то можна меркаваць, што гэта запазычанне з польск. мовы. Параўн. польск. dźwięk ’гук’, dźwięczeć ’гучаць’ (параўн. таксама запазычанне з польск. мовы ў ст.-бел. помніках: дзвенкъ ’гук’; гл. Булыка, Запазыч., 94).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Лётчык ’вадзіцель самалёта’ (ТСБМ). Запазычана з рус. мовы (Крукоўскі, Уплыў, 110).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)