фауні́стыка

(ад фауна)

раздзел заалогіі і зоагеаграфіі, які вывучае фауну наогул і размяшчэнне жывёл на пэўных тэрыторыях зямнога шара.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

літасфе́ра

(ад гр. lithos = камень + sphaira = шар)

верхняя цвёрдая абалонка зямнога шара, якая ўключае зямную кару і верхні слой мантыі.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

ра́дыус, ‑а, м.

1. Адрэзак прамой, які злучае які‑н. пункт акружнасці або паверхні шара з цэнтрам, а таксама даўжыня гэтага адрэзка.

2. перан. Велічыня дзеяння, распаўсюджання чаго‑н. (у адносінах да якога‑н. цэнтра). Брыгада стаяла ў лясах і ў рэдкіх уцалелых ад карнікаў і авіябамбёжак лясных вёсачках у радыусе кіламетраў дванаццаць. Хадкевіч.

[Лац. radius — спіна, кола, прамень.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

за́пуск м. спец. Ánlassen n -s, Stárten n -s (матора і г. д.); Stárten n -s (паветранага шара, зонда); Ábschuss m -es, -schüsse, Start m -s, -s (ракеты);

гато́вы да за́пуску stártbereit, ábschussbereit

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

гідрасфе́ра

(ад гр. hydor = вада + sphaira = сфера, шар)

водная абалонка зямнога шара, сукупнасць вод Зямлі (акіяны, моры, азёры, рэкі, падземныя воды, леднікі).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

ары́дны

(лац. aridus = сухі)

які мае адносіны да раёнаў зямнога шара, што характарызуюцца арыднасцю (звычайна пустыні і паўпустыні, а таксама некаторыя стэпы).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

бруцэ́лы

[н.-лац. brucella, ад англ. D. Bruce = прозвішча англ. бактэрыёлага (1855—1931)]

род дробных шара- або палачкападобных бактэрый, якія выклікаюць бруцэлёз.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

гло́бус

(лац. globus = шар)

картаграфаваная мадэль зямнога шара (або іншай планеты), якая верціцца на вертыкальнай падстаўцы;

нябесны г. — аб’ёмнае адлюстраванне нябеснай сферы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

антыпо́ды

(гр. antipodes = размешчаныя нагамі да ног)

1) насельнікі двух дыяметральна процілеглых пунктаў зямнога шара;

2) людзі з процілеглымі поглядамі, густамі, рысамі характару.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

фо́рма

1. в разн. знач. фо́рма, -мы ж.;

в фо́рме ша́ра у фо́рме ша́ра;

фо́рма и содержа́ние фо́рма і змест;

пара́дная фо́рма пара́дная фо́рма;

спорти́вная фо́рма спарты́ўная фо́рма;

по фо́рме па фо́рме;

расти́тельные и живо́тные фо́рмы органи́змов раслі́нныя і жывёльныя фо́рмы аргані́змаў;

граммати́ческие фо́рмы граматы́чныя фо́рмы;

2. / фо́рмы (очертания фигуры) фо́рмы, -маў ед. нет;

◊

по всей фо́рме па ўсёй фо́рме;

ра́ди фо́рмы дзе́ля фо́рмы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)