дзед¹, -а, М дзе́дзе, мн. дзяды́, дзядо́ў, м.

1. Бацькаў або матчын бацька.

2. Стары чалавек.

Сюды прыходзіў мудры д.

3. Муж (разм.).

Добра каша пры хлебе, добра баба пры дзедзе (прыказка).

◊

Дзед Мароз — казачны стары з сівой барадой, які ўвасабляе мароз і навагодняе свята.

Следам за дзедам — па прыкладзе старэйшых.

|| памянш.-ласк. дзядо́к, -дка́, мн. -дкі́, -дко́ў, м. (да 2 знач.; разм.).

|| ласк. дзяду́ля, -і, мн. -і, -ль, м., дзяду́ня, -і, мн. -і, -нь, м. і дзяду́ся, -і, мн. -і, -сь, м.

|| прым. дзе́даўскі, -ая, -ае і дзядо́ўскі, -ая, -ае.

Дзедаўская спадчына.

Дзядоўская паходка.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

éisgrau

a

1) сі́вы

2) ве́льмі стары́

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

vórgerückt

a по́зні (час); стары́, пажылы́ (узрост)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Áltstadt

f -, -städte стары́ го́рад, старо́е ме́сца

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

old-fashioned

[,oʊldˈfæʃənd]

adj.

старамо́дны; нямо́дны; састарэ́лы; стары́

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

Прыдве́чны ’стары’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ). Відаць, дыялектная трансфармацыя спрадве́чны (гл.). Параўн. рус. дан. предве́чный ’надта стары’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

знясі́лець сов. (стать бессильным) обесси́леть, изнемо́чь; истоща́ть;

стары́ зусі́м ~леў — старик соверше́нно обесси́лел (изнемо́г)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

sędziwy

sędziw|y

паважны, старэчы, стары;

~y wiek — старэчы (стары, паважны) век;

~e lata — старэчыя гады

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

матёрый

1. (достигший зрелости, крепкий) мацёры, здараве́нны; (о растении) карана́сты, магу́тны; (взрослый) даро́слы; стары́;

матёрый волк мацёры (даро́слы, стары́) воўк;

матёрый дуб стары́ (карана́сты) дуб;

2. (опытный, знающий) перен., разг. дасве́дчаны; во́пытны;

3. (отъявленный, неисправимый) перен., разг. мацёры; закаране́лы, адпе́ты;

матёрый интрига́н закаране́лы (адпе́ты) інтрыга́н;

матёрый враг мацёры (закля́ты, закаране́лы) во́раг.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

бі́блія

(лац. biblia, ад гр. biblia = кнігі)

старажытны помнік пісьменнасці, зборнік твораў іудзейскай (Стары запавет) і хрысціянскай (Стары і Новы запаветы) рэлігій, дзе выкладзены асновы веравучэння.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)