цыкл,
сукупнасць узаемазвязаных працэсаў; пэўная група навук, аб’яднаных паводле агульнага прынцыпу.
т. 17, с. 141
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
карэло́метр
[ад карэл(яцыя) + -метр]
прыбор для вымярэння (вылічэння) карэляцыйных функцый выпадковых працэсаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
бескампрамі́сны, ‑ая, ‑ае.
Які не прызнае кампрамісаў, не ідзе на кампрамісы. Пісьменнік быў бескампрамісны, калі гаворка ішла аб навуковым разуменні не толькі грамадскіх працэсаў, але і з’яў прыроды. Майхровіч. // Які выключае мажлівасць прымірэння, праходзіць без кампрамісаў. Бескампрамісная класавая барацьба.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
маніпуля́тар, ‑а, м.
1. Чалавек, які робіць розныя маніпуляцыі. // Цыркавы артыст-фокуспік.
2. Спец. Тэлеграфны ключ або прыстасаванне для перадачы тэлеграфных сігналаў.
3. Спец. Прыстасаванне для рэгуліроўкі складаных вытворчых працэсаў (выкарыстоўваецца на пультах кіравання, у дыспетчарскіх і г. д.).
[Фр. manipulateur.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
механі́зм, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Унутраная частка машыны, прылады, апарата і пад., якая прыводзіць іх у дзеянне.
Гадзіннікавы м.
2. перан. Унутраная сістэма чаго-н., што вызначае парадак якога-н. віду дзеяння.
Дзяржаўны м.
Гаспадарчы м.
3. чаго. Сукупнасць працэсаў, з якіх складаецца якая-н. фізічная, хімічная, фізіялагічная і пад. з’ява.
М. хімічнай рэакцыі.
|| прым. механі́чны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Паві́нкі мн. ’капуста, квашаная палавінкамі’ (Мат. Гом.). Не зусім ясна. У словаўтваральных адносінах — аддзеяслоўнае суфіксальнае ўтварэнне; у такім выпадку ад *павінуць (гл. вінуць) < viti; г. зн. звітыя часткі капусты ў процілегласць насечаным. Не выключана, аднак, што слова з’яўляецца і вынікам нерэгулярных дыялектных фанетычных працэсаў: моцнай рэдукцыі галоснага і асіміляцыі зычных: палавінкі < пальвінкі > паўвінкі > павінкі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
канвеерыза́цыя
(ад канвеер)
механізацыя вытворчых працэсаў пры дапамозе транспарціровачных устройстваў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
фімо́з
(гр. phimosis = сцісканне)
звужэнне крайняй плоці ў выніку запаленчых працэсаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
патало́гія, ‑і, ж.
1. Навука пра ўмовы, прычыны, заканамернасці ўзнікнення, развіцця і вынікі хваробных працэсаў у арганізме чалавека і жывёлы. Лекцыі па агульнай паталогіі.
2. Адхіленне ад нормы жыццядзейнасці арганізма. Паталогія галаўнога мозгу.
3. перан. Кніжн. Адхіленне ад нормы ў чым‑н. Паталогія паводзін.
[Ад грэч. páthos — хвароба і logos — вучэнне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перапрацава́цца, ‑працуюся, ‑працуешся, ‑працуецца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Ператварыцца ў што‑н. у выніку якіх‑н. працэсаў, апрацоўкі.
2. Разм. Ператаміцца ў працэсе працы. — Пакорлівая дзеўка, баязлівая. — У самы раз будзе вам. Нікуды не пойдзе жаліцца, што перапрацавалася. Не гарадская. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)