устро́иться

1. ула́дзіцца; (наладиться) нала́дзіцца; (прийти в порядок) упара́дкавацца;

2. (расположиться) устро́іцца, ула́дзіцца; (приспособиться) прыла́дзіцца;

устро́иться в уголке́ устро́іцца (прыла́дзіцца) у куто́чку;

3. (поступить на работу, занять какое-л. положение) устро́іцца, ула́дзіцца, уладкава́цца;

устро́иться на рабо́ту устро́іцца (ула́дзіцца, уладкава́цца) на рабо́ту.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

матэрыя́льны

1. материа́льный, веще́ственный;

2. (имущественный, денежный) материа́льный;

~ныя кашто́ўнасці — материа́льные це́нности;

~нае стано́вішча — материа́льное положе́ние;

умо́вы ~нага жыцця́ грама́дства — усло́вия материа́льной жи́зни о́бщества;

~ная дапамо́га — материа́льная по́мощь;

3. материа́льный;

м. склад — материа́льный склад;

~ная ча́стка збро́і — воен. материа́льная часть ору́жия

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зме́ньвацца несов.

1. (становиться иным) изменя́ться, преобража́ться, переменя́ться;

2. (уступать место, заменяться) сменя́ться;

3. разг. меня́ть бельё;

4. разг. (при переносе тяжестей, борьбе и т.п.) занима́ть бо́лее удо́бное положе́ние;

1-4 см. змяні́цца;

5. страд. изменя́ться, преобража́ться; сменя́ться; переменя́ться; см. зме́ньваць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пакруці́ць сов.

1. (привести в круговое движение) покрути́ть, поверте́ть, повраща́ть;

2. (придать иное положение) поверну́ть;

3. (головой — при отрицании) покача́ть;

4. (нек-рое время) покрути́ть, поверте́ть, покружи́ть;

5. (сверлом — отверстия) просверли́ть, вы́сверлить, посверли́ть;

6. безл. покорёжить, искорёжить;

◊ п. мазга́мі — раски́нуть умо́м

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вое́нный​I прил.

1. (относящийся к войне и её нуждам) вае́нны;

вое́нное вре́мя вае́нны час;

вое́нное положе́ние вае́ннае стано́вішча;

вое́нная акаде́мия вае́нная акадэ́мія;

2. (относящийся к войскам) вайско́вы, вае́нны;

вое́нная слу́жба вайско́вая (вае́нная) слу́жба;

вое́нная фо́рма вайско́вая (вае́нная) фо́рма;

вое́нное де́ло вайско́вая спра́ва.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

устра́иваться

1. ула́джвацца; (налаживаться) нала́джвацца; (приходить в порядок) упарадко́ўвацца;

2. (располагаться) устро́йвацца, ула́джвацца; (приспосабливаться) прыла́джвацца;

3. (поступать на работу, занимать какое-л. положение) устро́йвацца, ула́джвацца;

4. страд. устро́йвацца, рабі́цца; майстрава́цца; прыстро́йвацца, прыла́джвацца; арганізо́ўвацца, нала́джвацца; спраўля́цца; учыня́цца; упарадко́ўвацца; ула́джвацца, уладко́ўвацца; см. устра́ивать​ 1—5.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ЗЕ́МСТВЫ.

органы мясц. самакіравання ў Рас. імперыі, створаныя паводле земскай рэформы 1864. На Беларусі ўведзены ў 1911 у Віцебскай, Магілёўскай і Мінскай губ. У З. пануючае становішча займалі памешчыкі; удзельнічалі прадстаўнікі буржуазіі (фабрыканты, купцы, заможныя сяляне), з цягам часу іх колькасць павялічвалася. Царскі ўрад, які баяўся ўплыву ліберальна-бурж. элементаў у З., перадаў ім толькі мясц. гасп. справы, што датычылі адпаведнай губерні ці павета. Аддзяленне гасп. спраў ад агульнай адміністрацыі драбіла мясц. кіраванне паміж казённымі і земскімі ўстановамі, што адмоўна адбівалася на ўсім ходзе мясц. дзейнасці. Асновай бюджэту З. было абкладанне падаткамі нерухомай маёмасці: зямель, дамоў, фабр.-зав. прадпрыемстваў і гандл. устаноў. Расходы З. падзяляліся на абавязковыя (дарожныя, кватэрныя і інш.) і неабавязковыя (на ахову здароўя і нар. асвету). Губернатар і міністр унутр. спраў мелі права затрымаць выкананне любой пастановы земскага сходу. Нягледзячы на абмежаванасць, З. садзейнічалі развіццю мясц. ініцыятывы, гаспадаркі і культуры. Яны адкрывалі на свае сродкі школы, бальніцы, урачэбныя ўчасткі, удзельнічалі ў расходах на ўтрыманне царк.-прыходскіх школ, арганізоўвалі вет. абследаванне і сан. нагляд, агранамічныя мерапрыемствы (стваралі склады с.-г. машын, насенныя і зернеачышчальныя пункты, доследныя палі), займаліся статыстыкай (гл. Земская статыстыка), страхаваннем, вогнеўстойлівым буд-вам, садзейнічалі развіццю саматужных промыслаў. Ліквідаваны пасля Кастр. рэвалюцыі.

Літ.:

Мыш М.И. Положение о земских учреждениях 12 июня 1890 г... СПб., 1894;

Веселовский Б.Б. История земства за сорок лет. Т. 1—4. СПб., 1909—11;

Слобожанин В.П. Земское самоуправление в Беларуси (1905—1917 гг.). Мн., 1994.

С.П.Самуэль.

т. 7, с. 60

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

возвы́сить сов.

1. (поднять, сделать более высоким) уст. павы́сіць, узвы́сіць;

2. (придать кому-, чему-л. более высокое общественное положение или значение) узвы́сіць, узня́ць, узне́сці;

3. (увеличить, повысить — цену, стоимость и т. п.) уст. павы́сіць, узня́ць;

4. (усилить, сделать более громким, резким — о голосе) павы́сіць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

неуязви́мый

1. (не чувствительный к обидам, насмешкам и т. п.) няўра́злівы;

неуязви́мое се́рдце няўра́злівае сэ́рца;

неуязви́мый хара́ктер няўра́злівы хара́ктар;

2. (трудно поражаемый) непаража́льны; (недоступный для нападения) непрысту́пны (для напа́даў); (непоколебимый) непахі́сны;

неуязви́мое ме́сто непаража́льнае ме́сца;

неуязви́мые доказа́тельства непахі́сныя до́казы;

неуязви́мое положе́ние непрысту́пнае для напа́даў (непахі́снае) стано́вішча.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

наваро́чваць несов.

1. (накладывать в беспорядке) нава́ливать, навора́чивать;

2. (чым што) нава́ливать (что на что); (накрывать, защищая что-л.) прикрыва́ть;

3. (придавать чему-л. наклонное положение) наклоня́ть, склоня́ть;

4. (на што) перен. приуча́ть (к чему), приохо́чивать (к чему);

1-4 см. навярну́ць 1, 2, 5, 6

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)