fundamentally [ˌfʌndəˈmentəli] adv.
1. карэ́нным чы́нам;
Our views on many things are fundamentally different. Нашы погляды на многія рэчы карэнным чынам разыходзяцца.
2. па су́тнасці;
Fundamentally she is a nice person but sometimes she sounds too categorical. Па сутнасці, яна прыемны чалавек, але часам выказваецца занадта катэгарычна.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
resistance [rɪˈzɪstəns] n.
1. (to) супраціўле́нне;
There has been a lot of resistance to this new law. Многія пратэставалі супраць гэтага новага закона.
2. супраціўля́льнасць;
Vitamins can build up your resistance to colds. Вітаміны могуць дапамагчы выпрацаваць у вас устойлівасць да хвароб прастуднага характару.
3. electr. супраціўле́нне
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
гаі́ць, гаю, гоіш, гоіць; незак., што.
Залечваць якое‑н. пашкоджанне на целе. Гаіць рану. // Быць сродкам лячэння, мець лекавыя якасці. Многія травы гояць раны. // перан. Супакойваць, сцішаць душэўны боль, пачуццё крыўды і пад. Пацалункі твае Ап’янялі мяне І гаілі душэўныя раны. Журба. Час — надзейны сродак ад усялякага гора. Ён і слёзы высушвае і раны гоіць. Гроднеў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ствары́цца, створыцца; зак.
1. Утварыцца, узнікнуць. Ну, вядома, і пра чароты, з якіх праз многія стагоддзі стварыўся торф — залёг урадлівымі пластамі на шырокай і, як-ніяк, яшчэ таямнічай палескай нізіне. Пестрак.
2. Арганізавацца, пачаць дзейнічаць (пра якую‑н. грамадскую арганізацыю, установу і пад.). Кожную раніцу маці з цёткай ішлі на поле (толькі што стварыўся калгас, работы хоць адбаўляй). Парахневіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
турнэ́, нескл., н.
1. Падарожжа па кругавому маршруту. Студэнты розных маскоўскіх вышэйшых навучальных устаноў робяць турнэ па Савецкай краіне. «Звязда». // Разм. Паход, паездка. Пасля гэтага турнэ ляснічага па ўсіх кварталах многія леснікі былі выкліканы ў канцылярыю. Сіняўскі.
2. Паездка артыстаў, спартсменаў на гастрольныя выступленні, спаборніцтвы і пад. Вядомы імпрэсарыо італьянец Латуза запрапанаваў мне гастрольнае турнэ па Еўропе. Рамановіч.
[Фр. tournee.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
крыптакары́на
(н.-лац. сгурtocoryne)
водная травяністая расліна сям. ароідных з пурпурова-чырвоным лісцем, пашыраная ў тропіках Паўд.-Усх. Азіі, Малайскага архіпелага; многія віды дэкаратыўныя, культывуюцца ў акварыумах, аранжарэях.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
це́раз, прыназ. з В.
1. Упоперак чаго-н., з аднаго боку на другі.
Перайсці ц. вуліцу.
Пабудаваць пераправу ц. раку.
2. Паверх чаго-н.
Пераскочыць ц. плот.
3. Праз, скрозь што-н. (пры назвах прадметаў, асяроддзя, праз якія хто-, што-н. праходзіць, пранікае).
Ісці ц. лес.
Залезці ц. акно.
Ц. шыбы ледзь прасочвалася святло.
4. Пры дапамозе каго-, чаго-н.
Перадаць прывітанне ц. знаёмага.
5. Праз некаторы час або праз некаторую адлегласць пасля чаго-н.
Сустрэліся ц. год.
Дрэўцы раслі ц. кожныя дзесяць метраў.
6. Па якой-н. прычыне, па віне каго-н.
Ц. яго многія пацярпелі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
martyr
[ˈmɑ:rtər]
1.
n.
1) му́чанік -а m., му́чаніца f.
Many of the early Christians were martyrs — Мно́гія з ра́ньніх хрысьція́наў былі́ му́чанікамі
2) паку́тнік -а m., паку́тніца f.
2.
v.t.
1) му́чыць (на сьмерць)
2) зьдзе́кавацца з каго́, катава́ць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
аджы́ць сов.
1. прям., перен. отжи́ть;
ён аджы́ў свой век — он о́тжил свой век;
мно́гія звы́чаі ўжо аджылі́ — мно́гие обы́чаи уже́ о́тжили;
2. (вернуться к жизни) ожи́ть;
3. перен. ожи́ть, воскре́снуть;
а. душо́й — ожи́ть (воскре́снуть) душо́й
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
Га́біт ’манаскае адзенне ўвогуле і асабліва ў каталіцкіх манахаў’ (Нас.), Укр. га́біт, габит (з XVII–XVIII стст.). Запазычанне з польск. habit ’тс’ (вядомага з XVI ст.) < лац. habitus ’тс’ (Слаўскі, 390; Кюнэ, Poln., 55). Параўн. яшчэ Рудніка (515), які ўкр. словы выводзіць прама з лац. У ст.-бел. мове ў XVIII ст. засведчана габитъ ’выгляд, аблічча’ < лац. habitus ’тс’ (гл. Булыка, Запазыч., 76). Лац. слова пранікла ў многія еўрап. мовы. Параўн. Слаўскі, там жа; MESz, 2, 9. Сюды ж га́бітнік ’ксёндз, які ходзіць у габіце’ (Нас.). Паколькі гэтага слова няма ў польск. мове, то яго трэба лічыць беларускім утварэннем ад запазычанага га́біт.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)