◎ *Недагоніч, недого́ніч ’недаразвітае зерне ў коласе; запозненыя ў развіцці каноплі; парасткі збожжавых культур, якія затрымаліся ў сваім развіцці на стадыі кушчэння’, недого́ніца ’недаразвітае зерне ў коласе; дробная недаспелая ягада’ (ТС). Ад не дагнаць, г. зн. ’тое, што не змагло дагнаць у росце іншых’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
АРАША́ЛЬНАЕ ЗЕМЛЯРО́БСТВА,
вырошчванне с.-г. культур ва ўмовах штучнага арашэння; адзін з відаў інтэнсіўнага земляробства. Пашырана ў засушлівых зонах. Шырока выкарыстоўваецца таксама ў зоне дастатковага ўвільгатнення, дзе ёсць дэфіцыт вільгаці з-за нераўнамернага выпадання атм. ападкаў у асобныя перыяды вегетацыі. Пры арашальным земляробстве прадукцыйнасць зямлі ў 1,5—3 разы вышэйшая, ураджаі найб. стабільныя. У арашальным земляробстве выкарыстоўваюць метады паверхневага арашэння (паліванне па барознах), дажджавання, падглебавага ўвільгатнення, кропельнага і імпульснага арашэння (у асн. для агароднінных культур). Ва ўмовах Беларусі выкарыстоўваюць пераважна пры вырошчванні агароднінных культур, а таксама на культурнай пашы і сенажацях.
т. 1, с. 456
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
скутэлеры́ды
(н.-лац. scutelleridae)
сямейства насякомых атрада паўцвердакрылых; шкоднікі збожжавых культур, асабліва жыта і пшаніцы; шчытнікі-чарапашкі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
фуміга́тар
(ад лац. fumigare = акурваць, дыміць)
машына для барацьбы са шкоднікамі і хваробамі сельскагаспадарчых культур спосабам фумігацыі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Нецікавы ’нецікавы; слабы, малавартасны (ужываецца з назоўнікамі, якія абазначаюць назвы сельскагаспадарчых гароднінных культур або назвы хатніх жывёл)’ (Янк. 1), ’непрыгожы’ (Сл. ПЗБ), ’не вельмі добры; непрацаздольны’ (Мат. Гом.), ’неахайны, неакуратны’ (Ян.), ’з аслабленымі разумовымі здольнасцямі’ (ТС), нецікавая трава ’непрыгодная на корм’ (Жд. 1). Гл. ці́кавы (у розных значэннях).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
во́рны, ‑ая, ‑ае.
1. Прыгодны для ворыва, пасеву сельскагаспадарчых культур; на якім сеюць або пасеяны такія культуры. Дзе-нідзе паміж лясоў і зараснікаў былі раскінуты лапінкі ворнай зямлі. «Беларусь». // Які мае адносіны да ворыва. Ворны слой.
2. Прызначаны для ворыва. Верныя прылады.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рунь, ‑і, ж.
Усходы, пасевы азімых культур. Пасля дажджоў на полі дружна паднялася зялёная рунь. Навуменка. Ужо засыпаў на бярозах майскі жук, ліст убраўся ў сілу, а на палетках вырасла маладая рунь. Лупсякоў. Статак пагналі за выган, на жытнёвую рунь. М. Ткачоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сіласарэ́зка, ‑і, ДМ ‑зцы; Р мн. ‑зак; ж.
Сельскагаспадарчая машына для здрабнення кармавых культур пры сіласаванні. Каля шырокіх бетонных ям ад рання да вечара вуркатаў трактар «Беларусь», круцячы сіласарэзку. Паслядовіч. Ля самага краю ямы, што непадалёку ад кароўніка, працуе сіласарэзка. «Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нітрагі́н
(ад нітра- + гр. ago = засвойваю)
бактэрыяльнае ўгнаенне для бабовых культур, якое змяшчае клубеньчыкавыя бактэрыі, здольныя засвойваць кісларод.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
убо́рачны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да ўборкі сельскагаспадарчых культур. Уборачная пара. Уборачныя работы. Уборачная кампанія. // Прызначаны для ўборкі ўраджаю. Уборачная тэхніка. Уборачныя машыны.
2. у знач. наз. убо́рачная, ‑ай, ж. Уборка ўраджаю, а таксама пара ўборкі ўраджаю. Уборачная не сёння-заўтра распачнецца. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)