штыфт

(ням. Stift)

тонкі стрыжань, пераважна з галоўкай на канцы, для нерухомага злучэння дзвюх дэталей машыны.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

чыставы́, ‑ая, ‑ое.

1. Перароблены, перапісаны начыста; выпраўлены. У чыставым рукапісе камедыі [«Паўлінка»] драматург імкнецца выразней падкрэсліць, што Адольф — бессаромны лгун. Ярош. // Прызначаны для запісаў начыста. Чыставы сшытак.

2. Спец. Прызначаны для канчатковай апрацоўкі дэталей. Чыставы разец.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ВЫМЯРА́ЛЬНАЯ МАШЫ́НА,

оптыка-механічная машына для вымярэння вонкавых і ўнутраных лінейных памераў. Мае межы вымярэнняў: ніжнюю ад 0 (для вонкавых памераў) і ад 13,5 мм (для ўнутраных) і верхнюю да 1, 2, 4, 6, 8 і 12 м.

Дэталь, якая кантралюецца, устанаўліваецца на прадметны стол або люнеты. Адліковым прыстасаваннем служыць трубка аптыметра або інтэрферометра. Вымярэнне ажыццяўляецца параўнаннем памераў рабочай і ўзорнай дэталей (пераважна канцавых мер) або прамым вымярэннем. Вымяральная машына выкарыстоўваецца пераважна для праверкі і настройкі нутрамераў, вымярэння вял. канцавых мер і кантролю вял. дэталей. У праграмавальнай вытв-сці пашыраны каардынатныя вымяральныя машыны.

М.І.Дудо.

т. 4, с. 314

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

штангенцы́ркуль

(ням. Stangenzirkel, ад Stange = стрыжань + Zirkel = цыркуль)

інструмент для лінейных вымярэнняў (таўшчыні, шырыні адтулін) металічных дэталей.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

заме́на, ‑ы, ж.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. замяняць, заменьваць — замяніць. Замена старых дэталей новымі.

2. Той, хто (або тое, што) замяняе каго‑, што‑н. Знайсці сабе замену. □ — Стамілася. Гады, дачушка, не тыя ўжо. Замена мне патрэбна. «Звязда».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зно́шванне ​1, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. зношваць ​1 — знасіць ​1 і стан паводле знач. дзеясл. зношвацца — знасіцца. Зношванне адзення. Зношванне дэталей машын.

зно́шванне ​2, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. зношваць ​2 — знесці ​1 (у 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

лубрыка́тар

(ад лац. lubricare = рабіць слізкім)

прыбор для аўтаматычнай змазкі пад ціскам дэталей машын і механізмаў, якія труцца.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

поліфармальдэгі́д

(ад полі- + фармальдэгід)

высокамалекулярнае злучэнне, прадукт полімерызацыі фармальдэгіду; прымяняецца для вырабу шасцерань, дэталей аўтамабіляў, плёнкі і інш.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

суперфі́ніш

(англ. superfinish, ад лац. super = над + англ. finish = апрацоўка)

тонкая апрацоўка паверхні дэталей брускамі з абразіўных матэрыялаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Бамбу́к. Рус. бамбу́к, укр. бамбу́к. Слова, вядомае ў многіх мовах (англ. bamboo, франц. bambou, гал. bamboe, ісп. bambú, ням. Bambus і г. д.). Першакрыніца — інданезійская мова. Фасмер, 1, 120; Локач, 18; Клюге, 47; падрабязна MESz, 1, 235. Паводле Шанскага, 1, Б, 30, непасрэднае запазычанне з новалац. Bambuc (там і іншае тлумачэнне некаторых дэталей запазычання).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)