манархі́зм

(ад гр. monarchos = манарх)

палітычны кірунак, які прызнае манархію адзінай формай дзяржаўнай улады.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ратыфіка́цыя

(лац. ratificatio)

зацвярджэнне органамі вышэйшай дзяржаўнай улады міжнароднага дагавору, заключанага ўпаўнаважанымі прадстаўнікамі дзяржаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

самаўлада́рны, ‑ая, ‑ае.

1. Які валодае аднаасобнай, неабмежаванай дзяржаўнай уладай. Самаўладарны правіцель. // Які распараджаецца самаўпраўна, паводле свайго нораву. Самаўладарная гаспадыня.

2. Схільны загадваць, падпарадкоўваць сваёй волі. Самаўладарны характар. // перан. Непераадольны, пранікнёны. Самаўладарны позірк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ка́нцлер

(ням. Kanzler, ад с.-лац. cancellarius)

1) кіраўнік дзяржаўнай канцылярыі ў Вялікім княстве Літоўскім, хавальнік вялікай дзяржаўнай пячаткі, член паноў-рады;

2) вышэйшая службовая асоба ў некаторых краінах;

3) прэм’ер-міністр у Аўстрыі і Германіі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ГРАНІ́ЦА ДЗЯРЖА́ЎНАЯ, мяжа дзяржаўная,

лінія, якая вызначае межы дзяржаўнай тэрыторыі. Устанаўліваецца на падставе пагаднення паміж сумежнымі дзяржавамі пры дапамозе дэлімітацыі граніц з наступнай дэмаркацыяй граніц. Граніцы дзяржаўныя марскія аддзяляюць тэрытарыяльныя воды дзяржавы ад адкрытага мора ці ад тэр. вод інш. дзяржаў.

т. 5, с. 407

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ратыфіка́цыя, ‑і, ж.

Зацвярджэнне вышэйшым органам дзяржаўнай улады міжнароднага дагавору, заключанага прадстаўніком улады; канчатковае зацвярджэнне міжнароднага пагаднення. Назіраючы ажыўлены рух навокал парламента, мы ўспомнілі, што сёння адбываюцца дэбаты па ратыфікацыі так званых парыжскіх пагадненняў. Лынькоў.

[Фр. ratification ад лац. ratus — які мае законную сілу і facere — рабіць.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

саіска́льнік, ‑а, м.

1. Удзельнік конкурсу на атрыманне чаго‑н. (прыза, узнагароды, прэміі). Саіскальнік Дзяржаўнай прэміі БССР.

2. Той, хто рыхтуецца да атрымання вучонай ступені за навуковую працу або вучонага звання. Саіскальнік вучонага звання прафесар.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

gospodarowanie

н. гаспадаранне, вядзенне гаспадаркі, гаспадарніцкая дзейнасць;

gospodarowanie mieniem państwowym — гаспадаранне дзяржаўнай маёмасцю

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

дэпута́т, ‑а, М ‑таце, м.

1. Выбарны прадстаўнік, член выбарнай дзяржаўнай установы. Дэпутат Вярхоўнага Савета. Дэпутат сельсавета.

2. Выбраная або прызначаная асоба, упаўнаважаная выконваць якое‑н. даручэнне. Сцяпана выбралі дэпутатам і адправілі яго да настаўніка. Колас.

[Лац. deputatus.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вышэ́йшы, -ая, -ае.

1. Больш высокі (у 1—3 знач.).

Гэты дом в. за той.

Сёлетні ўраджай бульбы в. за леташні.

2. Самы галоўны, кіруючы.

В. орган дзяржаўнай улады.

Вышэйшае камандаванне.

3. Пра самую высокую ступень у развіцці, навуцы, у сістэме адукацыі.

В. жывёльны свет.

Вышэйшая нервовая дзейнасць (спец.). Вышэйшая матэматыка.

Вышэйшая навучальная ўстанова.

○

Вышэйшая мера пакарання — расстрэл, пазбаўленне жыцця.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)